اصطلاحات ارز دیجیتال به زبان ساده + اصطلاحات بازار کریپتو

اصطلاحات فنی و زیرساختی ارز دیجیتال

مکانیزم‌های اجماع نقش حیاتی در تأیید تراکنش‌ها و حفظ امنیت شبکه دارند. Proof of Work (PoW) یا اثبات کار، اولین و معروف‌ترین مکانیزم اجماع است که توسط بیت کوین استفاده می‌شود. در این روش، ماینرها باید مسائل پیچیده ریاضی را حل کنند تا بتوانند بلوک جدیدی به بلاکچین اضافه کنند. این فرآیند نیازمند مصرف انرژی و قدرت محاسباتی قابل توجهی است.

Proof of Stake (PoS) یا اثبات سهام، روش جایگزینی است که مصرف انرژی کمتری دارد. در این روش، افراد باید مقدار مشخصی از ارز دیجیتال را به عنوان وثیقه قفل کنند تا بتوانند validator شوند و در فرآیند تأیید تراکنش‌ها مشارکت کنند. اتریوم 2.0 یکی از معروف‌ترین بلاکچین‌هایی است که از این مکانیزم استفاده می‌کند.

Hash Rate یا نرخ هش، معیاری برای سنجش قدرت محاسباتی شبکه است. هر چه این عدد بالاتر باشد، امنیت شبکه نیز بیشتر است. Difficulty یا سختی شبکه نیز به طور خودکار تنظیم می‌شود تا مطمئن شود بلوک‌های جدید در فواصل زمانی منظم تولید می‌شوند.

Block Reward پاداشی است که ماینرها یا validator ها برای تأیید تراکنش‌ها و اضافه کردن بلوک جدید دریافت می‌کنند. در بیت کوین، این پاداش هر چهار سال یک بار نصف می‌شود که به آن Halving می‌گویند. Mining Pool یا استخر استخراج، گروهی از ماینرها هستند که منابع خود را به اشتراک می‌گذارند تا شانس بیشتری برای دریافت پاداش داشته باشند.

Smart Contract یا قرارداد هوشمند، برنامه‌ای است که روی بلاک چین اجرا می‌شود و شرایط قرارداد را به صورت خودکار اجرا می‌کند. این قراردادها امکان ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز یا DApp را فراهم می‌کنند. زبان برنامه‌نویسی Solidity که توسط اتریوم استفاده می‌شود، محبوب‌ترین زبان برای نوشتن قراردادهای هوشمند است.

Gas Fee هزینه‌ای است که کاربران برای اجرای تراکنش‌ها یا قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم می‌پردازند. این هزینه بر اساس پیچیدگی عملیات و ترافیک شبکه تعیین می‌شود. Gas Limit حداکثر مقدار گسی است که حاضرید برای یک تراکنش بپردازید.

Layer 2 راه‌حل‌هایی هستند که برای افزایش مقیاس‌پذیری بلاکچین‌های اصلی طراحی شده‌اند. این راه‌حل‌ها تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش می‌کنند و فقط نتیجه نهایی را به زنجیره اصلی منتقل می‌کنند. Lightning Network در بیت کوین و Rollup ها در اتریوم نمونه‌هایی از این راه‌حل‌ها هستند.

Interoperability یا قابلیت همکاری، به توانایی بلاکچین‌های مختلف برای تبادل داده و ارزش با یکدیگر اشاره دارد. Bridge ها پل‌های ارتباطی بین بلاکچین‌های مختلف هستند که این امکان را فراهم می‌کنند.

Zero-Knowledge Proof تکنیکی است که به کاربران اجازه می‌دهد صحت اطلاعات را بدون افشای آن اثبات کنند. این فناوری در ارزهای دیجیتال متمرکز بر حریم خصوصی مانند Zcash استفاده می‌شود.

Node یا گره، کامپیوتری است که نسخه‌ای از بلاکچین را نگهداری می‌کند و در شبکه مشارکت دارد. Full Node تمام تراکنش‌ها را از ابتدا تأیید می‌کند، در حالی که Light Node فقط اطلاعات ضروری را نگهداری می‌کند.

اصطلاحات بازار و روندهای قیمتی

در بازار ارزهای دیجیتال، دو روند اصلی را با اصطلاحات Bull Market (بازار صعودی) و Bear Market (بازار نزولی) می‌شناسیم. در بازار صعودی، که معامله‌گران به آن «بولیش» می‌گویند، قیمت‌ها روند افزایشی دارند و خوش‌بینی بر بازار حاکم است. معامله‌گران در این شرایط اصطلاح «To The Moon» را به کار می‌برند که نشان‌دهنده انتظار افزایش شدید قیمت است.

در مقابل، بازار نزولی یا «بریش» با کاهش مداوم قیمت‌ها و بدبینی عمومی همراه است. در این شرایط، اصطلاح «Crypto Winter» به دوره‌های طولانی کاهش قیمت اشاره دارد. معامله‌گران باتجربه این دوره‌ها را فرصتی برای خرید در قیمت‌های پایین می‌دانند و از اصطلاح «Buy The Dip» استفاده می‌کنند.

All Time High (ATH) بالاترین قیمتی است که یک ارز دیجیتال تاکنون به آن رسیده است. این نقطه معمولاً به عنوان مرجعی برای ارزیابی عملکرد قیمت استفاده می‌شود. در مقابل، All Time Low (ATL) پایین‌ترین قیمت ثبت شده است. فاصله قیمت فعلی از ATH می‌تواند نشان‌دهنده پتانسیل رشد یا میزان افت بازار باشد.

Golden Cross الگویی صعودی است که در آن میانگین متحرک کوتاه‌مدت (معمولاً 50 روزه) از میانگین متحرک بلندمدت (معمولاً 200 روزه) عبور می‌کند. Death Cross نقطه مقابل آن است و نشانه‌ای نزولی محسوب می‌شود.

Volatility یا نوسان‌پذیری، ویژگی ذاتی بازار ارزهای دیجیتال است که به تغییرات سریع و شدید قیمت اشاره دارد. Correction یا اصلاح قیمت، کاهش موقتی قیمت (معمولاً 10 تا 20 درصد) پس از یک روند صعودی است که برای سالم‌سازی بازار ضروری تلقی می‌شود.

Dead Cat Bounce اصطلاحی است که به افزایش موقتی قیمت پس از یک سقوط شدید اشاره دارد. این الگو می‌تواند معامله‌گران را به اشتباه بیندازد. Pump and Dump الگویی است که در آن گروهی از معامله‌گران با خرید هماهنگ، قیمت را به صورت مصنوعی بالا می‌برند و سپس با فروش یکباره، باعث سقوط قیمت می‌شوند.

Fear and Greed Index شاخصی است که احساسات کلی بازار را نشان می‌دهد. این شاخص از 0 (ترس شدید) تا 100 (طمع شدید) متغیر است و می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی مفید باشد. معامله‌گران باتجربه معمولاً در زمان طمع شدید محتاط‌تر می‌شوند و در زمان ترس شدید به دنبال فرصت‌های خرید می‌گردند.

RSI (Relative Strength Index) و MACD (Moving Average Convergence Divergence) از محبوب‌ترین اندیکاتورهای تکنیکال هستند که برای پیش‌بینی روند قیمت استفاده می‌شوند.

اصطلاحات رایج در جامعه کریپتو

فرهنگ و زبان جامعه کریپتو جامعه ارزهای دیجیتال نیز زبان منحصر به فردی دارد. WAGMI (We’re All Gonna Make It) نشان‌دهنده خوش‌بینی جمعی در مورد آینده پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌هاست. در مقابل، NGMI (Not Gonna Make It) برای اشاره به پروژه‌ها یا استراتژی‌های محکوم به شکست استفاده می‌شود.

Diamond Hands به افرادی اشاره دارد که حتی در شرایط سخت بازار، دارایی‌های خود را نگه می‌دارند. این اصطلاح نشان‌دهنده اعتماد و پایبندی به استراتژی بلندمدت است. در مقابل، Paper Hands به معامله‌گرانی اشاره دارد که با کوچک‌ترین نوسان قیمت، دارایی خود را می‌فروشند.

دسته‌بندی سرمایه‌گذاران Whale (نهنگ) به سرمایه‌گذاران بزرگی گفته می‌شود که حجم قابل توجهی از یک ارز دیجیتال را در اختیار دارند. حرکات این افراد می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر قیمت داشته باشد. در مقابل، Minnow (ماهی کوچک) به سرمایه‌گذاران خرد اشاره دارد که حجم معاملاتشان کم است.

Bag Holder به افرادی اشاره دارد که دارایی‌های خود را علی‌رغم کاهش شدید قیمت نگه داشته‌اند. Degen (مخفف Degenerate) به معامله‌گرانی اشاره دارد که ریسک‌های بزرگی می‌پذیرند و بدون تحلیل کافی معامله می‌کنند.

Ape In یا Apeing اصطلاحی است که به ورود سریع و بدون تحقیق کافی به یک پروژه اشاره دارد. این رفتار معمولاً ناشی از FOMO است و می‌تواند خطرناک باشد. Rekt (مخفف Wrecked) به وضعیتی اشاره دارد که یک معامله‌گر ضرر سنگینی را متحمل شده است.

When Lambo؟ سؤالی است که به شوخی به زمان رسیدن به سود کافی برای خرید لامبورگینی در جوامع میم کوین اشاره دارد. این عبارت نماد موفقیت مالی در جامعه کریپتو شده است. gm (Good Morning) و gn (Good Night) نیز از سلام و خداحافظی‌های رایج در جامعه کریپتو هستند.

DYOR (Do Your Own Research) یکی از مهم‌ترین توصیه‌ها در جامعه کریپتو است که بر اهمیت تحقیق مستقل تأکید دارد. IYKYK (If You Know You Know) اشاره به دانش درونی جامعه دارد که معمولاً برای نکات ظریف یا اطلاعات خاص استفاده می‌شود.

آنچه جامعه کریپتو را خاص می‌کند، روحیه جمعی و حمایتی آن است. مثلا اصطلاحاتی مانند Building یا BUIDL (نسخه اصلاح شده Build) به تمرکز بر توسعه و پیشرفت واقعی به جای سفته‌بازی صرف اشاره دارد.

فناوری های نوظهور

دیفای (DeFi) یا فایننس غیرمتمرکز، نوع جدیدی از خدمات مالی است. Yield Farming یا کشت سود، فرآیندی است که در آن کاربران توکن‌های خود را در پروتکل‌های مختلف قفل می‌کنند تا پاداش دریافت کنند. این پاداش‌ها معمولاً به شکل توکن‌های حاکمیتی پرداخت می‌شوند.

Liquidity Pool یا استخر نقدینگی، مخزنی از توکن‌ها است که توسط کاربران تأمین می‌شود و امکان معاملات غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. Liquidity Provider یا تأمین‌کننده نقدینگی، به افرادی گفته می‌شود که توکن‌های خود را در این استخرها قرار می‌دهند و در ازای آن LP Token دریافت می‌کنند.

Automated Market Maker (AMM) الگوریتمی است که قیمت‌ها را در صرافی غیرمتمرکز تعیین می‌کند. این سیستم برخلاف صرافی‌های سنتی که از دفتر سفارشات استفاده می‌کنند، بر اساس فرمول‌های ریاضی عمل می‌کند. Total Value Locked (TVL) شاخصی است که نشان می‌دهد چه مقدار دارایی در پروتکل‌های دیفای قفل شده است.

NFT یا توکن غیرمثلی، دارایی‌های دیجیتالی منحصر به فردی هستند که نمی‌توان آنها را با یکدیگر معاوضه کرد. Floor Price یا قیمت کف، پایین‌ترین قیمتی است که می‌توان یک NFT از یک کلکسیون خاص را خریداری کرد. Minting فرآیند ایجاد NFT جدید است که طی آن، دارایی دیجیتال به توکن تبدیل می‌شود.

Royalties درصدی از فروش‌های ثانویه است که به خالق اصلی NFT پرداخت می‌شود. Metadata اطلاعات اضافی مرتبط با NFT است که شامل مشخصات، ویژگی‌ها و تاریخچه مالکیت می‌شود. cc0 NFT به آثاری اشاره دارد که خالق آنها از تمام حقوق مالکیت معنوی چشم‌پوشی کرده است.

متاورس دنیای مجازی است که در آن کاربران می‌توانند تعامل کنند، بازی کنند و دارایی‌های دیجیتال داشته باشند. GameFi ترکیبی از بازی و فایننس است که به بازیکنان اجازه می‌دهد با بازی کردن درآمد کسب کنند (Play to Earn). این مفهوم با توکن‌های درون بازی و NFT‌ها ترکیب شده است.

DAO یا سازمان خودمختار غیرمتمرکز، شکل جدیدی از سازماندهی است که در آن قوانین و تصمیم‌گیری‌ها توسط قراردادهای هوشمند اجرا می‌شوند.

Zero Knowledge Proof تکنیکی است که امکان اثبات صحت یک ادعا را بدون افشای اطلاعات اصلی فراهم می‌کند. zk-SNARKs و zk-STARKs دو نوع اصلی این اثبات‌ها هستند که در ارزهای دیجیتال متمرکز بر حریم خصوصی استفاده می‌شوند. zkML (Zero-Knowledge Machine Learning) ترکیبی از یادگیری ماشینی و اثبات‌های با دانش صفر است که امکان پردازش داده‌های محرمانه را فراهم می‌کند.

اصطلاحات مربوط به توکن ها و استانداردها

ERC-20 پرکاربردترین استاندارد توکن در شبکه اتریوم است که برای ایجاد توکن‌های همگن (fungible) استفاده می‌شود. این استاندارد امکان انتقال، نگهداری و مدیریت توکن‌ها را به شکلی یکپارچه فراهم می‌کند. توکن‌های ERC-20 قابلیت تقسیم‌پذیری دارند و هر واحد آن با واحد دیگر برابر است، درست مانند اسکناس‌های یک ارز.

ERC-721 استانداردی است که برای ایجاد توکن‌های غیرهمگن (NFT) استفاده می‌شود. هر توکن ERC-721 منحصر به فرد است و نمی‌تواند با توکن دیگری معاوضه شود. این استاندارد امکان ایجاد دارایی‌های دیجیتال یکتا مانند آثار هنری، املاک مجازی و آیتم‌های بازی را فراهم می‌کند.

ERC-1155 استاندارد پیشرفته‌تری است که امکان ایجاد هر دو نوع توکن همگن و غیرهمگن را در یک قرارداد هوشمند فراهم می‌کند. این استاندارد به خصوص در بازی‌های بلاکچینی محبوب است، زیرا می‌تواند هم ارز درون بازی (توکن همگن) و هم آیتم‌های خاص (NFT) را مدیریت کند.

Utility Token توکن‌هایی هستند که برای استفاده از خدمات یا محصولات یک پلتفرم طراحی شده‌اند. این توکن‌ها معمولاً حق دسترسی به خدمات خاص را فراهم می‌کنند و ارزش آنها به میزان استفاده از پلتفرم بستگی دارد.

Security Token نوعی توکن است که نماینده یک دارایی مالی مانند سهام، اوراق قرضه یا املاک است. این توکن‌ها تحت قوانین اوراق بهادار قرار می‌گیرند و معمولاً حق رأی یا سود سهام به دارندگان خود می‌دهند.

Governance Token به دارندگان خود حق مشارکت در تصمیم‌گیری‌های یک پروژه غیرمتمرکز را می‌دهد. این توکن‌ها در DAO‌ها بسیار رایج هستند و دارندگان آنها می‌توانند در مورد تغییرات پروتکل، تخصیص بودجه و سایر تصمیمات مهم رأی دهند.

Initial Coin Offering (ICO) اولین و سنتی‌ترین روش عرضه توکن است که در آن، پروژه‌ها توکن‌های خود را مستقیماً به سرمایه‌گذاران می‌فروشند. این روش در سال‌های 2017-2018 بسیار محبوب بود اما به دلیل کلاهبرداری‌های متعدد، امروزه کمتر استفاده می‌شود.

Initial Exchange Offering (IEO) عرضه توکن از طریق یک صرافی متمرکز است. در این روش، صرافی پروژه را بررسی می‌کند و اعتبارسنجی اولیه را انجام می‌دهد، که ریسک سرمایه‌گذاری را تا حدی کاهش می‌دهد.

Initial DEX Offering (IDO) جدیدترین روش عرضه توکن است که در صرافی‌های غیرمتمرکز انجام می‌شود. این روش معمولاً از طریق لانچ‌پدها انجام می‌شود و به دلیل شفافیت و دسترسی عادلانه‌تر، محبوبیت زیادی پیدا کرده است.

Token Economics یا Tokenomics به مطالعه اقتصاد توکن‌ها می‌پردازد. این مفهوم شامل مواردی مانند مکانیزم عرضه، سیاست‌های تورمی/ضدتورمی، مدل توزیع و مشوق‌های اقتصادی است.

Token Vesting دوره‌ای است که طی آن، توکن‌های تخصیص داده شده به تیم، مشاوران یا سرمایه‌گذاران اولیه به تدریج آزاد می‌شوند. این مکانیزم برای جلوگیری از فروش یکباره و کاهش شدید قیمت طراحی شده است.

Token Burns مکانیزمی است که طی آن، بخشی از توکن‌ها به صورت دائمی از گردش خارج می‌شوند. این کار معمولاً برای ایجاد کمیابی و حفظ ارزش توکن انجام می‌شود.

اصطلاحات مرتبط با ساختار بلاکچین

Mainnet یا شبکه اصلی، نسخه کاملاً عملیاتی یک بلاکچین است که در آن تراکنش‌های واقعی انجام می‌شود و ارزش واقعی مبادله می‌شود. وقتی یک پروژه به Mainnet می‌رسد، به این معناست که تمام ویژگی‌های آن کاملاً توسعه یافته و آماده استفاده عمومی است. به عنوان مثال، اتریوم Mainnet شبکه‌ای است که در آن ETH واقعی مبادله می‌شود.

Testnet یا شبکه آزمایشی، نسخه‌ای از بلاکچین است که برای آزمایش ویژگی‌های جدید و برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده می‌شود. در Testnet، توکن‌ها ارزش واقعی ندارند و معمولاً از طریق فاست (Faucet) به رایگان در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌گیرند. Ropsten ،‌Goerli و Sepolia نمونه‌هایی از تست‌نت‌های اتریوم هستند.

Devnet یا شبکه توسعه، محیطی است که توسعه‌دهندگان می‌توانند قبل از انتقال به تست‌نت، کدهای خود را آزمایش کنند. این شبکه معمولاً به صورت خصوصی اجرا می‌شود و برای آزمایش‌های اولیه مناسب است.

راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری Sharding یکی از راه‌حل‌های اصلی مقیاس‌پذیری است که در آن، بلاکچین به زنجیره‌های کوچک‌تر یا «شارد» تقسیم می‌شود. هر شارد می‌تواند تراکنش‌ها را به صورت موازی پردازش کند که باعث افزایش ظرفیت کل شبکه می‌شود. اتریوم 2.0 از این تکنولوژی استفاده خواهد کرد.

Sidechains زنجیره‌های جانبی هستند که به موازات زنجیره اصلی اجرا می‌شوند و می‌توانند بار پردازشی را کاهش دهند. این زنجیره‌ها قوانین و مکانیزم‌های اجماع خود را دارند اما می‌توانند با زنجیره اصلی تعامل داشته باشند. Polygon یک نمونه موفق از سایدچین است.

Parachains که در اکوسیستم Polkadot استفاده می‌شوند، بلاکچین‌های موازی هستند که به زنجیره اصلی (Relay Chain) متصل می‌شوند. هر پاراچین می‌تواند برای کاربرد خاصی بهینه‌سازی شود و در عین حال از امنیت زنجیره اصلی بهره‌مند شود.

Validator Node یا نود اعتبارسنج در شبکه‌های مبتنی بر اثبات سهام (PoS)، مسئول تأیید تراکنش‌ها و ایجاد بلوک‌های جدید است. والیدیتورها باید مقدار مشخصی از ارز دیجیتال را به عنوان وثیقه (Stake) قفل کنند و در صورت رفتار نادرست، ممکن است بخشی از آن را از دست بدهند.

Merkle Tree ساختار داده‌ای است که در بلاکچین برای ذخیره‌سازی کارآمد تراکنش‌ها استفاده می‌شود. این ساختار امکان تأیید سریع وجود یک تراکنش در بلوک را بدون نیاز به بررسی تمام تراکنش‌ها فراهم می‌کند.

Directed Acyclic Graph (DAG) ساختاری متفاوت از بلاکچین سنتی است که در آن، تراکنش‌ها می‌توانند به صورت موازی تأیید شوند. این ساختار در پروژه‌هایی مانند IOTA استفاده می‌شود و می‌تواند مقیاس‌پذیری بهتری نسبت به بلاکچین‌های سنتی ارائه دهد.

State Channels کانال‌های ارتباطی خارج از زنجیره هستند که امکان انجام تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه را فراهم می‌کنند. این کانال‌ها تنها در ابتدا و انتها با بلاکچین اصلی تعامل دارند و برای پرداخت‌های مکرر بین دو طرف مناسب هستند. Lightning Network در بیت کوین نمونه‌ای از این فناوری است.

اصطلاحات مالی پیشرفته

Futures یا قراردادهای آتی، توافقنامه‌هایی هستند که در آن خریدار متعهد می‌شود دارایی را در تاریخ مشخصی در آینده با قیمت توافق شده خریداری کند. در بازار کریپتو، Perpetual Futures محبوب‌ترین نوع قرارداد آتی است که تاریخ انقضا ندارد و می‌تواند تا زمان دلخواه نگهداری شود. این قراردادها از Funding Rate برای تنظیم قیمت با بازار نقدی استفاده می‌کنند.

Options یا قراردادهای اختیار معامله، به خریدار حق (و نه تعهد) خرید یا فروش یک دارایی در قیمت مشخص (Strike Price) و تاریخ معین را می‌دهند. Call Options حق خرید و Put Options حق فروش را به خریدار می‌دهند. این ابزارها برای پوشش ریسک و استراتژی‌های معاملاتی پیچیده استفاده می‌شوند.

Margin Trading به معامله‌گران اجازه می‌دهد با قرض گرفتن سرمایه از صرافی معامله کنند. در این حالت، دارایی‌های معامله‌گر به عنوان وثیقه (Collateral) استفاده می‌شود. دو نوع اصلی مارجین وجود دارد: Cross Margin که کل حساب به عنوان وثیقه استفاده می‌شود و Isolated Margin که هر موقعیت وثیقه جداگانه دارد.

Fully Diluted Valuation (FDV) ارزش بازار با در نظر گرفتن کل عرضه آینده است. این شاخص‌ها برای مقایسه اندازه و ارزش پروژه‌های مختلف استفاده می‌شوند.

Volume یا حجم معاملات نشان‌دهنده میزان فعالیت در بازار است. Trading Volume معمولاً در بازه 24 ساعته محاسبه می‌شود، در حالی که Volume Profile توزیع حجم معاملات در سطوح قیمتی مختلف را نشان می‌دهد.

Dominance به درصد سهم یک ارز دیجیتال از کل ارزش بازار کریپتو اشاره دارد. Bitcoin Dominance شاخص مهمی است که نشان می‌دهد چه درصدی از کل سرمایه بازار در بیت کوین است.

Price Impact تأثیری است که یک معامله بر قیمت بازار می‌گذارد. در بازارهای با نقدینگی کم، معاملات بزرگ می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر قیمت داشته باشند.

Slippage تفاوت بین قیمت مورد انتظار و قیمت واقعی اجرای معامله است. این پدیده معمولاً در بازارهای پرنوسان یا کم‌نقدینگی رخ می‌دهد.

Order Book یا دفتر سفارشات، لیستی از تمام سفارش‌های خرید و فروش در یک بازار است. Depth Chart نمایش گرافیکی دفتر سفارشات است که نقدینگی موجود در هر سطح قیمتی را نشان می‌دهد.

Position Sizing تعیین اندازه مناسب برای هر معامله است. این تکنیک به معامله‌گران کمک می‌کند ریسک خود را مدیریت کنند و از ضررهای بزرگ جلوگیری کنند.

Risk/Reward Ratio نسبت بین ریسک احتمالی و سود مورد انتظار در یک معامله است. معامله‌گران حرفه‌ای معمولاً به دنبال معاملاتی با نسبت مطلوب (مثلاً 1:3) هستند.

Portfolio Rebalancing تنظیم مجدد ترکیب سبد سرمایه‌گذاری برای حفظ نسبت‌های مطلوب بین دارایی‌های مختلف است. این کار می‌تواند به صورت دوره‌ای یا بر اساس تغییرات قیمت انجام شود.

اصطلاحات فنی پیشرفته

Optimistic Rollups مانند Arbitrum و Optimism، با فرض صحت تراکنش‌ها کار می‌کنند و در صورت تقلب، از سیستم اثبات تقلب استفاده می‌کنند. Zero-Knowledge Rollups (ZK-Rollups) مانند zkSync و StarkNet، از اثبات‌های ریاضی برای تأیید صحت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.

Plasma یک راه‌حل مقیاس‌پذیری است که زنجیره‌های فرزند ایجاد می‌کند که به زنجیره اصلی متصل هستند. هر زنجیره Plasma می‌تواند قوانین خاص خود را داشته باشد و برای کاربردهای خاص بهینه‌سازی شود.

Oracle Networks شبکه‌هایی هستند که داده‌های خارج از زنجیره را به قراردادهای هوشمند منتقل می‌کنند. Chainlink پیشرو در این زمینه است و از شبکه‌ای از نودهای غیرمتمرکز برای تأمین داده‌های قابل اعتماد استفاده می‌کند.

Cross-chain Bridges پل‌هایی هستند که امکان انتقال دارایی‌ها بین بلاکچین‌های مختلف را فراهم می‌کنند. این پل‌ها می‌توانند Trusted (با اعتماد به یک نهاد مرکزی) یا Trustless (کاملاً غیرمتمرکز) باشند. مثال‌های معروف شامل Multichain و Portal Bridge هستند.

Interoperability Protocols پروتکل‌هایی هستند که امکان تعامل بین بلاکچین‌های مختلف را فراهم می‌کنند. Polkadot و Cosmos از پیشگامان این حوزه هستند که اکوسیستمی از بلاکچین‌های متصل به هم ایجاد کرده‌اند.

Ring Signatures امضاهای دیجیتالی هستند که در آن، امضاکننده واقعی در میان گروهی از امضاکنندگان احتمالی پنهان می‌شود. این تکنیک در Monero برای پنهان کردن مبدأ تراکنش‌ها استفاده می‌شود.

Stealth Addresses آدرس‌های یکبار مصرف هستند که برای هر تراکنش تولید می‌شوند تا ردیابی تراکنش‌ها را دشوار کنند. این تکنیک اطمینان می‌دهد که حتی اگر آدرس عمومی شما شناخته شده باشد، تراکنش‌های شما قابل ردیابی نیستند.

Modular Blockchain ایده‌ای است که در آن، وظایف مختلف بلاکچین (اجماع، اجرا، دسترسی به داده‌ها) می‌توانند به صورت مستقل انجام شوند. این رویکرد می‌تواند به مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری بیشتر منجر شود.

Quantum-Resistant Cryptography الگوریتم‌های رمزنگاری محسوب می‌شوند که در برابر حملات کامپیوترهای کوانتومی مقاوم هستند. با پیشرفت محاسبات کوانتومی، این فناوری برای امنیت آینده بلاکچین‌ها حیاتی خواهد بود.

Virtual Machine (VM) محیط اجرایی برای قراردادهای هوشمند است. Ethereum Virtual Machine (EVM) استاندارد عملی برای اجرای قراردادهای هوشمند است و بسیاری از بلاکچین‌های دیگر نیز با آن سازگار هستند.

Consensus Engine یا موتور توافق، بخشی از نرم‌افزار است که قوانین اجماع شبکه را اجرا می‌کند. این موتور تعیین می‌کند که چگونه نودها در مورد وضعیت شبکه به توافق می‌رسند.

Node Discovery Protocol پروتکلی است که به نودهای جدید کمک می‌کند سایر نودهای شبکه را پیدا کنند. این پروتکل برای حفظ غیرمتمرکز بودن شبکه ضروری است.

اصطلاحات قانونی و نظارتی

FATF Travel Rule یک استاندارد نظارتی جهانی است که توسط گروه ویژه اقدام مالی (FATF) وضع شده و ارائه‌دهندگان خدمات دارایی مجازی را ملزم می‌کند اطلاعات تراکنش‌های بالای 1000 دلار را ثبت و تبادل کنند. این قانون شامل اطلاعات فرستنده و گیرنده تراکنش می‌شود و هدف آن مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم است.

Securities Regulations قوانینی هستند که تعیین می‌کنند کدام توکن‌ها اوراق بهادار محسوب می‌شوند. در آمریکا، Howey Test معیاری است که SEC برای تشخیص اوراق بهادار استفاده می‌کند. طبق این آزمون، اگر سرمایه‌گذاری با انتظار کسب سود از تلاش‌های دیگران باشد، احتمالاً یک اوراق بهادار است.

Markets in Crypto Assets (MiCA) چارچوب قانونی اتحادیه اروپا برای تنظیم بازار ارزهای دیجیتال است. این قوانین شامل الزامات شفافیت، حفاظت از مصرف‌کننده و ثبات مالی می‌شود.

Anti-Money Laundering (AML) مجموعه قوانین و رویه‌هایی است که برای جلوگیری از تبدیل پول غیرقانونی به ظاهر قانونی طراحی شده‌اند. صرافی‌های ارز دیجیتال موظف به اجرای برنامه‌های AML هستند که شامل نظارت بر تراکنش‌ها و گزارش فعالیت‌های مشکوک می‌شود.

Know Your Customer (KYC) فرآیندی است که طی آن، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مالی باید هویت مشتریان خود را تأیید کنند. این امر شامل جمع‌آوری و تأیید مدارک شناسایی، آدرس و سایر اطلاعات شخصی است.

Counter-Terrorist Financing (CFT) مجموعه اقداماتی است که برای جلوگیری از استفاده از سیستم مالی برای تأمین مالی تروریسم طراحی شده‌اند. این امر شامل نظارت بر تراکنش‌ها و شناسایی الگوهای مشکوک است.

BitLicense مجوزی است که توسط اداره خدمات مالی نیویورک (NYSDFS) صادر می‌شود و برای فعالیت شرکت‌های ارز دیجیتال در نیویورک الزامی است. این مجوز شامل الزامات سختگیرانه‌ای در زمینه سرمایه، حفاظت از مشتری و امنیت سایبری است.

Virtual Asset Service Provider (VASP) اصطلاحی است که FATF برای شرکت‌هایی استفاده می‌کند که خدمات مرتبط با ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهند. VASP‌ها باید قوانین AML/KYC را رعایت کنند و مجوزهای لازم را دریافت کنند.

Suspicious Activity Report (SAR) گزارشی است که مؤسسات مالی باید در صورت مشاهده فعالیت‌های مشکوک به مقامات نظارتی ارائه دهند. این امر شامل تراکنش‌های غیرمعمول یا الگوهای مشکوک است.

Tax Reporting الزامات گزارش‌دهی مالیاتی برای درآمدهای حاصل از معاملات ارزهای دیجیتال است. در بسیاری از کشورها، سود حاصل از معاملات کریپتو مشمول مالیات بر عایدی سرمایه است.

Regional Regulations قوانین خاص هر منطقه یا کشور برای تنظیم فعالیت‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال است. این قوانین می‌توانند از کاملاً ممنوع تا بسیار آزاد متغیر باشند.

Regulatory Sandbox محیط‌های آزمایشی تحت نظارت هستند که به شرکت‌های فناوری مالی اجازه می‌دهند محصولات نوآورانه خود را در یک محیط کنترل شده آزمایش کنند.

Fiduciary Duty وظیفه قانونی برای عمل در بهترین منافع مشتری است. این می‌تواند شامل مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری کریپتو یا مشاوران مالی شود.

Consumer Protection Laws قوانینی است که برای محافظت از حقوق مصرف‌کنندگان در بازار ارزهای دیجیتال طراحی شده‌اند. این امر شامل الزامات شفافیت، حق انصراف و حفاظت از داده‌های شخصی است.

اصطلاحات امنیت و ریسک های ارز دیجیتال

Rug Pull یکی از رایج‌ترین کلاهبرداری‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال است که در آن، تیم توسعه‌دهنده پس از جمع‌آوری سرمایه، ناگهان پروژه را رها می‌کند و با سرمایه سرمایه‌گذاران ناپدید می‌شود. این نوع کلاهبرداری معمولاً در پروژه‌های دیفای و توکن‌های جدید رخ می‌دهد.

Phishing یا فیشینگ، حمله‌ای است که در آن مهاجمان با ایجاد نسخه‌های جعلی از وب‌سایت‌ها یا اپلیکیشن‌های معتبر، سعی در سرقت اطلاعات حساس کاربران دارند. کلیدهای خصوصی، عبارات بازیابی و اطلاعات ورود به حساب، اهداف اصلی این حملات هستند.

Pump and Dump یک استراتژی دستکاری بازار است که در آن گروهی از معامله‌گران با خرید هماهنگ، قیمت را به صورت مصنوعی افزایش می‌دهند و سپس با فروش یکباره، باعث سقوط قیمت و ضرر سایر سرمایه‌گذاران می‌شوند.

Two Factor Authentication (2FA) لایه امنیتی اضافی است که برای ورود به حساب، علاوه بر رمز عبور به یک کد تأیید نیاز دارد. این کد معمولاً از طریق اپلیکیشن‌های authenticator یا پیامک ارسال می‌شود.

Malware بدافزارهایی هستند که برای سرقت اطلاعات حساس یا دارایی‌های دیجیتال طراحی شده‌اند. Cryptojacking نوعی بدافزار است که از منابع کامپیوتری قربانی برای استخراج ارز دیجیتال استفاده می‌کند.

DDoS (Distributed Denial of Service) حمله‌ای است که در آن مهاجمان با ارسال درخواست‌های زیاد، سعی در از کار انداختن سرویس‌ها دارند. این حملات می‌توانند باعث اختلال در عملکرد صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی شوند.

Multi-Signature (Multi-Sig) سیستمی است که برای انجام تراکنش به تأیید چند کلید خصوصی نیاز دارد. این ویژگی امنیت را افزایش می‌دهد زیرا حتی اگر یکی از کلیدها به سرقت برود، دارایی‌ها همچنان امن می‌مانند.

SAFU (Secure Asset Fund for Users) صندوق بیمه‌ای است که توسط برخی صرافی‌ها برای محافظت از دارایی‌های کاربران در برابر حوادث احتمالی ایجاد شده است.

کلام پایانی

در این مطلب مهم‌ترین اصطلاحات بازار ارز دیجیتال را بررسی کردیم. درک صحیح این اصطلاحات نه تنها به ما کمک می‌کند تا استراتژی‌های معاملاتی مؤثرتری داشته باشیم، بلکه از ما در برابر ریسک‌های احتمالی نیز محافظت می‌کند. با توجه به گسترش روزافزون فناوری‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال و پیچیده‌تر شدن مفاهیم، به‌روز نگه داشتن دانش در این حوزه و آشنایی با اصطلاحات جدید، ضروری است.

منابع:

A to Z: Cryptocurrency Glossary & Terms | CoinGecko

A Blockchain, Crypto, and Web3 Glossary for Beginners | Consensys

Crypto Glossary of Terms And Jargon | CoinMarketCap