صرافی غیرمتمرکز چیست؟ + لیست صرافی های غیرمتمرکز

انواع صرافی های غیرمتمرکز

صرافی‌های غیرمتمرکز در طول زمان تکامل یافته‌اند و امروزه به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این سه دسته، ویژگی‌ها و کاربردهای منحصر به فردی دارند که آنها را برای گروه‌های خاصی از کاربران مناسب می‌سازد.

بازارسازهای خودکار (AMM)

بازارسازهای خودکار محبوب‌ترین نوع صرافی غیرمتمرکز است که امکان ایجاد نقدینگی فوری و دسترسی دموکراتیک به ارائه نقدینگی را فراهم می‌کنند. در این سیستم، به جای استفاده از دفتر سفارشات سنتی، قیمت‌گذاری توسط یک الگوریتم و بر اساس نسبت توکن‌های موجود در استخر نقدینگی تعیین می‌شود. این نوآوری باعث شده که کاربران بتوانند بدون نیاز به وجود طرف مقابل معامله، به صورت فوری تراکنش‌های خود را انجام دهند.

در سیستم AMM، تأمین‌کنندگان نقدینگی می‌توانند توکن‌های خود را در استخرهای نقدینگی قرار دهند و در ازای آن کارمزد معاملات را دریافت کنند. این مدل باعث ایجاد یک سیستم انگیزشی می‌شود که در آن هم معامله‌گران و هم تأمین‌کنندگان نقدینگی سود می‌برند. برخی از محبوب‌ترین صرافی‌های مبتنی بر AMM عبارتند از یونی‌سواپ، سوشی‌سواپ، کرو و پنکیک‌سواپ.

صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر دفتر سفارشات

صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر دفتر سفارشات به دو دسته آن‌چین و آف‌چین تقسیم می‌شود. این نوع صرافی‌ها شباهت بیشتری به صرافی‌های متمرکز سنتی دارند و به معامله‌گران اجازه می‌دهند سفارش‌های خرید و فروش خود را با قیمت‌های مشخص ثبت کنند. دفتر سفارشات این سفارش‌ها را جمع‌آوری کرده و خریداران و فروشندگان را برای انجام معامله به هم متصل می‌کند.

دفترهای سفارشات آن‌چین تمام عملیات‌های خود را روی بلاک چین انجام می‌دهند که این موضوع امنیت و شفافیت بیشتری را فراهم می‌کند، اما می‌تواند منجر به کندی و هزینه‌های بالاتر شود. در مقابل، دفترهای سفارشات آف‌چین برخی از عملیات‌ها را خارج از بلاک چین انجام می‌دهند که سرعت بیشتری را فراهم می‌کند اما ممکن است امنیت کمتری داشته باشد. نمونه‌های موفق این نوع صرافی‌ها شامل dYdX، لوپرینگ و سروم هستند.

تجمیع‌کننده‌های صرافی غیرمتمرکز

تجمیع‌کننده‌های DEX نسل جدیدی از صرافی های غیرمتمرکز هستند که به عنوان موتور جستجوی معاملات عمل می‌کنند. این پلتفرم‌ها با جمع‌آوری نقدینگی از چندین صرافی غیرمتمرکز، بهترین قیمت‌ها را برای معامله‌گران پیدا می‌کنند. هدف اصلی آنها محافظت از کاربران در برابر تأثیرات قیمتی و کاهش احتمال شکست معاملات است.

تجمیع‌کننده‌ها از پروتکل‌های مختلفی برای بهینه‌سازی کارمزدهای تبادل و قیمت‌های توکن استفاده می‌کنند. آنها همچنین می‌توانند مسیرهای معاملاتی پیچیده را برای دستیابی به بهترین نرخ تبدیل ایجاد کنند. به عنوان مثال، اگر کاربری بخواهد توکن A را به توکن C تبدیل کند، تجمیع‌کننده می‌تواند مسیری را پیشنهاد دهد که شامل تبدیل توکن A به B و سپس B به C باشد، اگر این مسیر قیمت بهتری را ارائه دهد. 1inch و ParaSwap از معروف‌ترین تجمیع‌کننده‌های صرافی غیرمتمرکز هستند.

در انتخاب نوع صرافی غیرمتمرکز، باید به فاکتورهای مختلفی توجه کنید:

• • هدف معامله (معاملات فوری یا سفارش‌های محدود)

• • حجم معاملات مورد نظر

• • میزان اهمیت سرعت معامله

• • تمایل به مشارکت در تأمین نقدینگی

• • آشنایی با مفاهیم فنی و تجربه معاملاتی

بهترین صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال

در حال حاضر بیش از ۷۵۰ صرافی غیرمتمرکز در دنیای ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. در این بخش، محبوب‌ترین و بهترین صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال را که بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص داده‌اند، معرفی می‌کنیم.

یونی‌سواپ (Uniswap)

یونی‌سواپ به عنوان بزرگ‌ترین یکی از بهترین صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال در جهان شناخته می‌شود که در بستر اتریوم و چندین بلاک چین دیگر فعالیت می‌کند. این صرافی با استفاده از سیستم بازارساز خودکار (AMM)، امکان مبادله انواع توکن‌های ERC-20 را فراهم می‌کند. یونی‌سواپ به دلیل امنیت بالا، عدم نیاز به واسطه و نداشتن هزینه لیست کردن توکن‌های جدید، به انتخاب اول بسیاری از معامله‌گران تبدیل شده است. نسخه سوم این پلتفرم (Uniswap V3) با معرفی ویژگی‌های پیشرفته مانند نقدینگی متمرکز، کارایی سرمایه را به طور قابل توجهی افزایش داده است.

کرو فایننس (Curve Finance)

کرو یک صرافی غیرمتمرکز تخصصی است که عمدتاً بر روی معاملات استیبل کوین‌ها و دارایی‌های مشابه تمرکز دارد. این پلتفرم با ارائه اسلیپیج کمتر و کارمزدهای پایین‌تر برای معاملات استیبل کوین، محبوبیت زیادی در میان معامله‌گران حرفه‌ای پیدا کرده است. کرو همچنین قابلیت عملکرد روی چندین زنجیره بلوکی را دارد و با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، بهترین مسیر معاملاتی را برای کاربران پیدا می‌کند.

سوشی‌سواپ (SushiSwap)

سوشی‌سواپ که در ابتدا به عنوان یک فورک از یونی‌سواپ شروع به کار کرد، اکنون به یک اکوسیستم کامل دیفای تبدیل شده است. این پلتفرم علاوه بر خدمات معمول بهترین صرافی غیرمتمرکز، امکانات دیگری مانند وام‌دهی، استیکینگ و ییلد فارمینگ را نیز ارائه می‌دهد. سوشی‌سواپ با ارائه پاداش‌های جذاب به تأمین‌کنندگان نقدینگی، توانسته سرمایه زیادی را جذب کند.

پنکیک‌سواپ (PancakeSwap)

پنکیک‌سواپ بزرگ‌ترین و بهترین صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال در شبکه بایننس اسمارت چین (BSC) است. این پلتفرم به دلیل کارمزدهای پایین و سرعت بالای تراکنش‌ها که ناشی از استفاده از شبکه BSC است، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. پنکیک‌سواپ همچنین مجموعه متنوعی از ویژگی‌ها مانند قرعه‌کشی، پیش‌بینی و NFT را ارائه می‌دهد.

صرافی غیر متمرکز ایرانی

حالا که چهار مورد از بهترین صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال را معرفی کردیم، شاید برایتان سوال شده باشد که در ایران بهترین صرافی غیرمتمرکز چیست؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت که صرافی غیر متمرکز ایرانی هنوز فراگیر نشده و تنها نوبی‌دکس؛ صرافی غیرمتمرکز نوبیتکس و تی‌دکس؛ صرافی غیرمتمرکز تبدیل در ایران فعالیت می‌کنند که خدمات محدود‌تری نسبت به بهترین صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال در خارج از ایران دارند.

روش انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز

در انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز، باید به فاکتورهای زیر توجه کنید:

1. 1. نقدینگی و حجم معاملات: صرافی‌های با نقدینگی بالاتر معمولاً اسلیپیج کمتری دارند و احتمال اجرای موفق معاملات در آنها بیشتر است.

1. 1. امنیت و اعتبار: سابقه امنیتی صرافی، تعداد ممیزی‌های کد و میزان اعتماد جامعه به آن باید مورد بررسی قرار گیرد.

1. 1. کارمزدها: مقایسه کارمزدهای معاملاتی و هزینه‌های شبکه در پلتفرم‌های مختلف می‌تواند به انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال کمک کند.

1. 1. رابط کاربری: سهولت استفاده و در دسترس بودن ویژگی‌های مورد نیاز از عوامل مهم در انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز است.

1. 1. پشتیبانی از توکن‌ها: اطمینان از اینکه صرافی مورد نظر از توکن‌های مورد علاقه شما پشتیبانی می‌کند.

مزایای استفاده از صرافی های غیرمتمرکز

صرافی غیرمتمرکز با حذف واسطه‌ها و استفاده از فناوری بلاکچین، مزایای زیادی برای کاربران دارد که در این بخش به بررسی مهم‌ترین مزایای این پلتفرم‌ها می‌پردازیم.

کنترل کامل دارایی‌ها

یکی از مهم‌ترین مزایای صرافی غیرمتمرکز، حفظ مالکیت کامل دارایی‌ها توسط کاربران است. در این پلتفرم‌ها، کاربران کلیدهای خصوصی خود را در اختیار دارند و دارایی‌هایشان در کیف پول‌های غیرمتمرکز نگهداری می‌شود. این ویژگی امنیت بیشتری را در مقایسه با صرافی‌های متمرکز فراهم می‌کند و خطر از دست دادن دارایی‌ها در صورت هک شدن یا ورشکستگی صرافی را کاهش می‌دهد.

امنیت و شفافیت بالا

صرافی‌های غیرمتمرکز با استفاده از قراردادهای هوشمند، تمام معاملات را به صورت شفاف در بلاک چین ثبت می‌کنند. این شفافیت به کاربران اجازه می‌دهد تمام تراکنش‌ها و عملیات‌های صرافی را بررسی کنند. علاوه بر این، از آنجا که این صرافی‌ها دارایی‌های کاربران را نگهداری نمی‌کنند، هدف جذابی برای هکرها نیستند. قراردادهای هوشمند نیز معمولاً توسط شرکت‌های امنیتی معتبر حسابرسی می‌شوند تا از امنیت آنها اطمینان حاصل شود.

حریم خصوصی و گمنامی

برخلاف صرافی‌های متمرکز که ملزم به جمع‌آوری اطلاعات شخصی کاربران هستند، صرافی های غیرمتمرکز معمولاً نیازی به احراز هویت ندارند. کاربران می‌توانند تنها با اتصال کیف پول خود به صرافی غیرمتمرکز، معاملات خود را انجام دهند.

دسترسی به طیف گسترده‌ای از توکن‌ها

صرافی‌های غیرمتمرکز امکان معامله تقریباً هر توکنی را که روی بلاک چین مربوطه ایجاد شده باشد، فراهم می‌کنند. برخلاف صرافی‌های متمرکز که فرآیند سخت‌گیرانه‌ای برای پذیرش توکن‌ها دارند، در DEXها هر توکنی می‌تواند به راحتی لیست شود. این امر به کاربران این امکان را می‌دهد تا به پروژه‌های جدید در مراحل اولیه دسترسی داشته باشند و فرصت‌های سرمایه‌گذاری بیشتری را پیدا کنند.

کارمزدهای رقابتی

معمولاً کارمزد معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز پایین‌تر از صرافی‌های متمرکز است. به عنوان مثال، کارمزد معاملات در بیشتر صرافی‌های غیرمتمرکز حدود ۰.۳ درصد است که بخش عمده آن به تأمین‌کنندگان نقدینگی پرداخت می‌شود. البته باید توجه داشت که کارمزد شبکه (gas fee) نیز به این مبلغ اضافه می‌شود که می‌تواند در زمان‌های شلوغی شبکه بالا باشد.

فرصت‌های درآمدزایی

صرافی های غیرمتمرکز فرصت‌های متنوعی برای کسب درآمد ارائه می‌دهند. کاربران می‌توانند با مشارکت در استخرهای نقدینگی، بخشی از کارمزد معاملات را دریافت کنند. همچنین برخی صرافی‌ها پاداش‌های اضافی در قالب توکن‌های حاکمیتی به تأمین‌کنندگان نقدینگی اختصاص می‌دهند. این مکانیزم‌های تشویقی باعث می‌شود که صرافی‌های غیرمتمرکز برای سرمایه‌گذاران بلندمدت نیز جذاب باشند.

حاکمیت غیرمتمرکز

بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز از طریق سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز (DAO) اداره می‌شوند. این بدان معناست که کاربران و دارندگان توکن‌های حاکمیتی می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مهم پلتفرم مشارکت کنند. این ساختار دموکراتیک باعث می‌شود که توسعه پلتفرم در جهت منافع جامعه کاربران باشد.

معایب و ریسک های صصرافی غیرمتمرکز

علی‌رغم مزایای ذکر شده، صرافی‌های غیرمتمرکز با چالش‌ها و ریسک‌هایی نیز همراه هستند که آگاهی از آنها پیش از معامله ضروری است. در این بخش به بررسی مهم‌ترین معایب و ریسک‌های صرافی غیرمتمرکز می‌پردازیم.

آسیب‌پذیری‌های قراردادهای هوشمند

صرافی‌های غیرمتمرکز بر پایه قراردادهای هوشمند کار می‌کنند و اگرچه این قراردادها معمولاً توسط شرکت‌های امنیتی معتبر حسابرسی می‌شوند، اما همچنان ممکن است حاوی باگ‌ها یا آسیب‌پذیری‌هایی باشند. به خصوص پس از به‌روزرسانی‌های کد، ممکن است آسیب‌پذیری‌های جدیدی ظاهر شوند که از چشم حسابرسان دور مانده باشند. در صورت کشف و سوءاستفاده از این آسیب‌پذیری‌ها، کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را از دست بدهند.

محدودیت‌های نقدینگی

نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز می‌تواند نسبت به صرافی‌های متمرکز محدودتر باشد. این مسئله به خصوص در مورد توکن‌های کم‌حجم‌تر یا در زمان‌های نوسان شدید بازار مشهودتر است. نقدینگی پایین می‌تواند منجر به لغزش قیمت (slippage) زیادی شود، یعنی تفاوت بین قیمت مورد انتظار و قیمت واقعی معامله افزایش می‌یابد. این موضوع می‌تواند هزینه‌های معاملاتی را به طور غیرمنتظره‌ای افزایش دهد.

پیچیدگی رابط کاربری

استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز نیازمند دانش فنی و درک مفاهیم پایه‌ای بلاک چین است. کاربران باید بدانند چگونه از کیف پول‌های غیرمتمرکز استفاده کنند، چگونه کلیدهای خصوصی خود را مدیریت کنند و با مفاهیمی مانند کارمزد شبکه و اسلیپیج آشنا باشند.

کارمزدهای شبکه متغیر

اگرچه کارمزد معامله در صرافی‌های غیرمتمرکز معمولاً پایین است، اما کارمزد شبکه می‌تواند بسیار متغیر و گاهی بسیار بالا باشد. این مسئله به خصوص در شبکه اتریوم که بسیاری از DEXها روی آن فعالیت می‌کنند، مشهود است. در زمان‌های شلوغی شبکه، گس فی می‌تواند به حدی بالا برود که معاملات کوچک را غیراقتصادی کند.

ریسک‌های معاملاتی

در بهترین صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال نیز برخی ریسک‌های معاملاتی خاص وجود دارد:

1. 1. پیش‌دستی در معاملات (Front-running): معامله‌گران حرفه‌ای می‌توانند با مشاهده تراکنش‌های در انتظار تأیید و پرداخت کارمزد بالاتر، از معاملات سودآور کاربران پیش‌دستی کنند.

1. 1. ضرر غیرثابت (Impermanent Loss): تأمین‌کنندگان نقدینگی ممکن است در صورت تغییر قیمت توکن‌ها نسبت به زمان سپرده‌گذاری، متحمل ضرر شوند.

1. 1. توکن‌های تقلبی: با توجه به اینکه هر کسی می‌تواند توکن خود را در DEX لیست کند، خطر مواجهه با توکن‌های تقلبی و کلاهبرداری وجود دارد.

عدم پشتیبانی از ارزهای فیات

صرافی‌های غیرمتمرکز معمولاً امکان معامله مستقیم با ارزهای فیات را ندارند. این بدان معناست که کاربران باید ابتدا از طریق صرافی‌های متمرکز، ارز فیات خود را به ارز دیجیتال تبدیل کنند و سپس در DEX معامله کنند. این فرآیند می‌تواند زمان‌بر و پرهزینه باشد.

محدودیت‌های مقیاس‌پذیری

صرافی های غیرمتمرکز به دلیل وابستگی به بلاک چین زیربنایی، با محدودیت‌های مقیاس‌پذیری مواجه هستند. در زمان‌های اوج فعالیت شبکه، تأیید تراکنش‌ها می‌تواند کند شود و هزینه‌های شبکه افزایش یابد. این مسئله می‌تواند منجر به تأخیر در اجرای معاملات شود.

نبود پشتیبانی مشتریان

اکثر صرافی‌های غیرمتمرکز فاقد سیستم پشتیبانی مشتری هستند. در صورت بروز مشکل یا نیاز به راهنمایی، کاربران باید به منابع آموزشی آنلاین و انجمن‌های کاربری متکی باشند.

نحوه استفاده از صرافی غیرمتمرکز

برای استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز بایستی با برخی مفاهیم پایه و مراحل خاصی آشنا شویم. در این بخش، راهنمای جامعی برای شروع کار با صرافی غیرمتمرکز ارائه می‌دهیم.

مراحل آماده‌سازی اولیه

قبل از شروع معاملات در صرافی غیرمتمرکز، باید مقدمات زیر را فراهم کنید:

1. 1. انتخاب کیف پول سازگار با صرافی غیرمتمرکز: ابتدا باید یک کیف پول که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کند، انتخاب کنید. محبوب‌ترین گزینه‌ها شامل متامسک، تراست ولت و لجر هستند. این کیف پول‌ها امکان تعامل مستقیم با صرافی های غیرمتمرکز را از طریق افزونه‌های مرورگری یا اپلیکیشن‌های موبایل فراهم می‌کنند.

1. 1. تهیه ارز دیجیتال: از آنجا که صرافی‌های غیرمتمرکز امکان معامله مستقیم با ارزهای فیات را ندارند، باید ابتدا مقداری ارز دیجیتال تهیه کنید. می‌توانید این کار را از طریق صرافی‌های متمرکز انجام دهید و سپس ارز دیجیتال خود را به کیف پول شخصی منتقل کنید.

راهنمای گام به گام معامله

1. 1. اتصال کیف پول به صرافی غیرمتمرکز:

• • به وبسایت رسمی صرافی غیرمتمرکز مورد نظر مراجعه کنید

• • گزینه «Connect Wallet» را انتخاب کنید

• • کیف پول خود را از لیست موجود انتخاب کرده و دسترسی‌های لازم را تأیید کنید

2. 2. انتخاب جفت ارز:

• • توکن‌های مورد نظر برای مبادله را انتخاب کنید

• • مقدار مورد نظر برای معامله را وارد کنید

• • نرخ تبدیل و میزان اسلیپیج را بررسی کنید

3. 3. تنظیم پارامترهای معامله:

• • تنظیم حداکثر اسلیپیج مجاز

• • بررسی کارمزد شبکه و تنظیم آن در صورت لزوم

• • مطالعه جزئیات معامله شامل قیمت، کارمزد و مقدار دریافتی

4. 4. تأیید و اجرای معامله:

• • تأیید تراکنش در کیف پول

• • انتظار برای تأیید تراکنش در شبکه بلاک چین

• • بررسی وضعیت معامله در اکسپلورر بلاک چین

نکات امنیتی مهم

برای حفظ امنیت دارایی‌های خود در هنگام استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز، رعایت نکات زیر ضروری است:

1. 1. حفاظت از کلیدهای خصوصی:

• • کلیدهای خصوصی را در جای امنی نگهداری کنید

• • هرگز عبارت بازیابی کیف پول را با دیگران به اشتراک نگذارید

• • از روش‌های ذخیره‌سازی امن مانند کیف پول‌های سخت‌افزاری استفاده کنید

2. 2. اعتبارسنجی آدرس‌ها:

• • همیشه آدرس صرافی غیرمتمرکز را دوباره بررسی کنید

• • از کلیک روی لینک‌های مشکوک خودداری کنید

• • فقط از طریق منابع معتبر به صرافی‌ها دسترسی پیدا کنید

3. 3. مدیریت ریسک معاملات:

• • ابتدا با مقادیر کم شروع کنید

• • قبل از معامله توکن‌های جدید، تحقیقات کافی انجام دهید

• • همیشه مقداری ارز دیجیتال برای پرداخت کارمزد شبکه نگه دارید

مدیریت استخرهای نقدینگی

اگر قصد دارید به عنوان تأمین‌کننده نقدینگی فعالیت کنید:

1. 1. ارزیابی ریسک‌ها:

• • درک کامل مفهوم ضرر غیرثابت

• • بررسی تاریخچه قیمت توکن‌ها

• • ارزیابی پایداری و اعتبار پروژه

2. 2. مدیریت سرمایه:

• • تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری‌ها

• • تنظیم استراتژی خروج

• • پایش منظم عملکرد استخرها

3. 3. بهینه‌سازی درآمد:

• • انتخاب استخرهای با بازدهی مناسب

• • محاسبه نسبت ریسک به ریوارد

• • بررسی مشوق‌های اضافی و پاداش‌های حاکمیتی

با رعایت این نکات و کسب تجربه تدریجی، می‌توانید به یک کاربر موفق در صرافی های غیرمتمرکز تبدیل شوید.

کلام پایانی

صرافی‌های غیرمتمرکز یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های ارزهای دیجیتال هستند که با حذف واسطه‌ها و استفاده از قراردادهای هوشمند، امکان معامله مستقیم ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کنند.

با این حال، استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز با چالش‌هایی نیز همراه است. پیچیدگی رابط کاربری، محدودیت‌های نقدینگی، کارمزدهای متغیر شبکه و ریسک‌های قراردادهای هوشمند از جمله مواردی هستند که باید به آنها توجه داشته باشید. همچنین، عدم امکان معامله مستقیم با ارزهای فیات و نبود پشتیبانی می‌تواند استفاده از این پلتفرم‌ها را برای کاربران تازه‌کار دشوار کند.

منابع:

What Is a DEX? Decentralized Exchange Platforms | Gemini

DEX (Decentralised Exchange) — Bitpanda Academy

The Ins and Outs of Decentralized Exchanges (DEXs) | Hedera

What Is a Crypto DEX?

CEX vs. DEX: Differences in Cryptocurrency Exchanges | Britannica Money

What Is a DEX (Decentralized Exchange)? | Chainlink