استیبل کوین چیست؟ + انواع استیبل کوین ها

انواع استیبل کوین و ویژگی های آن ها

در دنیای ارزهای دیجیتال، استیبل کوین‌ها براساس نوع پشتوانه و مکانیزم حفظ ثبات قیمت به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این موارد، ویژگی‌ها و کاربردهای منحصر به فردی دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات

این نوع استیبل کوین‌ها که رایج‌ترین نوع در بازار هستند، با نسبت ۱:۱ به ارزهای فیات مانند دلار آمریکا، یورو یا فرانک سوئیس متصل می‌شوند. برای هر توکن که منتشر می‌شود، معادل آن ارز فیات در حساب‌های بانکی یا موسسات مالی معتبر نگهداری می‌شود. این ذخایر به طور منظم توسط حسابرسان مستقل بررسی می‌شوند تا از وجود پشتوانه کافی اطمینان حاصل شود.

مزایای این نوع استیبل کوین‌ها شامل ساختار ساده و قابل درک، ثبات قیمت بالا به دلیل اتصال به ارزهای فیات معتبر و قابلیت نقدشوندگی آسان است. اما از طرف دیگر، این استیبل کوین‌ها به شدت متمرکز هستند و ریسک‌هایی مانند هک شدن، ورشکستگی ناشر و نیاز به اعتماد به نهاد مرکزی را به همراه دارند.

نمونه‌های موفق این دسته عبارتند از:

• • Tether (USDT)

• • USD Coin (USDC)

• • TrueUSD (TUSD)

• • Pax Dollar (USDP)

• • Gemini Dollar (GUSD)

استیبل کوین‌های با پشتوانه کریپتو

این نوع استیبل کوین‌ها از سایر ارزهای دیجیتال به عنوان پشتوانه استفاده می‌کنند. برای جبران نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال پشتوانه، معمولاً از سیستم وثیقه‌گذاری بیش از حد استفاده می‌شود. به عنوان مثال، برای انتشار ۱۰۰ دلار استیبل کوین، ممکن است نیاز به وثیقه‌گذاری ۱۵۰ دلار یا بیشتر در قالب ارزهای دیجیتال دیگر باشد.

مهم‌ترین مزیت این نوع استیبل کوین‌ها، غیرمتمرکز بودن آن‌هاست. تمام فرآیندها از طریق قراردادهای هوشمند و روی بلاکچین انجام می‌شود و نیازی به اعتماد به یک نهاد مرکزی نیست. با این حال، پیچیدگی بیشتر و ریسک نوسانات قیمت دارایی‌های پشتوانه از چالش‌های اصلی این نوع استیبل کوین‌ها هستند.

نمونه موفق این دسته، DAI است که توسط پروتکل MakerDAO منتشر می‌شود و با وثیقه‌گذاری اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال، ارزش خود را حفظ می‌کند.

استیبل کوین‌های با پشتوانه کالا

این دسته از استیبل کوین‌ها به ارزش کالاهای فیزیکی مانند طلا، نقره، نفت یا سایر فلزات گرانبها متصل هستند. دارایی‌های پشتوانه معمولاً در خزانه‌های امن نگهداری می‌شوند و کاربران می‌توانند در صورت تمایل، توکن‌های خود را با کالای فیزیکی مبادله کنند.

به عنوان مثال، Tether Gold (XAUT) و Pax Gold (PAXG) دو استیبل کوین محبوب با پشتوانه طلا هستند. دارندگان این توکن‌ها می‌توانند در صورت داشتن حداقل ۴۳۰ توکن (معادل یک شمش استاندارد طلا)، آن را با طلای فیزیکی مبادله کنند.

استیبل کوین‌های الگوریتمی

این نوع استیبل کوین‌ها به جای استفاده از پشتوانه فیزیکی، از الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند برای حفظ ثبات قیمت استفاده می‌کنند. سیستم با افزایش یا کاهش عرضه توکن‌ها بر اساس تقاضای بازار، تلاش می‌کند قیمت را در محدوده هدف نگه دارد.

اگرچه این رویکرد از نظر تئوری جذاب است، اما در عمل با چالش‌های جدی مواجه شده است. شکست TerraUSD (UST) در سال ۲۰۲۲ که منجر به از بین رفتن ۴۵ میلیارد دلار سرمایه شد، نشان داد که این نوع استیبل کوین‌ها می‌توانند بسیار آسیب‌پذیر باشند.

در حال حاضر، به دلیل ریسک‌های بالا و تجربیات ناموفق گذشته، استیبل کوین‌های الگوریتمی محبوبیت کمتری دارند و در برخی حوزه‌های قضایی مانند اتحادیه اروپا، استفاده از آن‌ها محدود یا ممنوع شده است.

مزایای استفاده از استیبل کوین

استیبل کوین‌ها با ترکیب مزایای ارزهای دیجیتال و ثبات ارزهای سنتی، فواید منحصر به فردی را برای کاربران فراهم می‌کنند. در ادامه به بررسی این مزایا می‌پردازیم.

ثبات قیمت

ثبات قیمت، مهم‌ترین مزیت استیبل کوین‌ها است. برخلاف ارزهای دیجیتال معمول که می‌توانند در یک روز تا ۱۰ درصد نوسان قیمت داشته باشند، استیبل کوین‌ها با اتصال به دارایی‌های باثبات، نوسانات بسیار کمتری را تجربه می‌کنند. این ویژگی آنها را برای استفاده در معاملات روزمره و حفظ ارزش دارایی بسیار مناسب می‌سازد.

سرعت تراکنش‌‌ها

سرعت تراکنش‌ها یکی دیگر از مزایای استیبل کوین‌هاست. در حالی که انتقال پول از طریق سیستم‌های بانکی سنتی ممکن است چندین روز طول بکشد، تراکنش‌های استیبل کوین‌ها در عرض چند ثانیه انجام می‌شوند. این سرعت بالا به خصوص در پرداخت‌های بین‌المللی اهمیت زیادی دارد و می‌تواند هزینه و زمان انتقال پول را به شدت کاهش دهد.

دسترسی جهانی

دسترسی جهانی یکی از نقاط قوت اصلی استیبل کوین‌هاست. این ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود، محدود به مرزهای جغرافیایی نیستند و می‌توانند در هر نقطه از جهان مورد استفاده قرار گیرند. این ویژگی به خصوص برای مردم ساکن در کشورهای در حال توسعه که دسترسی محدودی به خدمات مالی سنتی دارند، بسیار ارزشمند است.

کارمزد پایین

هزینه‌های پایین تراکنش‌ها نیز از دیگر مزایای استیبل کوین‌هاست. به عنوان مثال، هزینه ارسال حواله به مبلغ ۲۰۰ دلار از طریق استیبل کوین در منطقه آفریقای جنوب صحرا، حدود ۶۰ درصد کمتر از روش‌های سنتی است. این کاهش هزینه به خصوص در انتقال‌های بین‌المللی و برای افراد با درآمد پایین بسیار مهم است.

امنیت و شفافیت

امنیت و شفافیت استیبل کوین‌ها نیز قابل توجه است. تمام تراکنش‌ها روی بلاکچین ثبت می‌شوند و قابل پیگیری هستند. همچنین، بسیاری از ناشران استیبل کوین مانند USDC، گزارش‌های منظم حسابرسی منتشر می‌کنند که نشان می‌دهد ذخایر کافی برای پشتیبانی از توکن‌های در گردش وجود دارد.

کاربردهای متنوع

انعطاف‌پذیری در استفاده از پلتفرم‌های مختلف نیز از دیگر مزایای استیبل کوین‌هاست. این ارزها می‌توانند روی بلاکچین‌های مختلف منتشر شوند و در صرافی‌های متعدد مورد معامله قرار گیرند. همچنین امکان استفاده از آنها در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز برای وام‌دهی، سرمایه‌گذاری و سایر خدمات مالی وجود دارد.

محافظت در برابر تورم

استیبل کوین‌ها می‌توانند به عنوان ابزاری برای محافظت از دارایی در برابر تورم نیز عمل کنند، به خصوص در کشورهایی که با بی‌ثباتی اقتصادی مواجه هستند. در این شرایط، استیبل کوین‌های متصل به دلار آمریکا می‌توانند راهی برای حفظ ارزش دارایی‌ها فراهم کنند.

ریسک ها و چالش های استیبل کوین

علیرغم مزایای متعدد، استیبل کوین‌ها با چالش‌ها و ریسک‌های زیادی نیز روبرو هستند. در ادامه مهم‌ترین این چالش‌ها را بررسی می‌کنیم.

مدیریت ذخایر

مدیریت ذخایر یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی استیبل کوین‌هاست. ثبات قیمت این ارزهای دیجیتال کاملاً به مدیریت صحیح دارایی‌های پشتوانه وابسته است. تجربه تتر نشان داده که حتی بزرگترین ناشران استیبل کوین نیز ممکن است در این زمینه با مشکل مواجه شوند. در سال ۲۰۲۱، مشخص شد که تتر تنها برای ۲۷.۶ درصد از استیبل کوین‌های خود پشتوانه نقدی دارد که این موضوع منجر به جریمه ۴۱ میلیون دلاری از سوی کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) شد.

تمرکزگرایی

مسئله تمرکزگرایی نیز یکی دیگر از چالش‌های جدی است. اکثر استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات توسط شرکت‌های متمرکز مدیریت می‌شوند که این موضوع آنها را در برابر خطراتی مانند هک، دستکاری و سوء مدیریت آسیب‌پذیر می‌کند. همچنین، این تمرکزگرایی با اصول اولیه ارزهای دیجیتال که بر پایه غیرمتمرکز بودن بنا شده‌اند، در تضاد است.

دی‌پگ شدن

خطر از دست دادن پگ (De-pegging) یکی از جدی‌ترین ریسک‌هایی است که استیبل کوین‌ها با آن مواجه هستند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که قیمت استیبل کوین از ارزش هدف خود (مثلاً یک دلار) فاصله می‌گیرد. نمونه بارز این مشکل در سقوط TerraUSD در می ۲۰۲۲ دیده شد که طی آن، قیمت این استیبل کوین از یک دلار به ۱۰ سنت سقوط کرد و منجر به از بین رفتن حدود ۴۵ میلیارد دلار ارزش بازار شد.

چالش‌های نظارتی

چالش‌های نظارتی و قانونی نیز از موضوعات مهمی است که استیبل کوین‌ها با آن مواجه هستند. در حال حاضر، بسیاری از کشورها در حال تدوین قوانین و مقررات برای نظارت بر این حوزه هستند. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا در چارچوب مقررات MiCA، استیبل کوین‌های الگوریتمی را عملاً ممنوع کرده و برای سایر انواع استیبل کوین، الزامات سختگیرانه‌ای را تعیین کرده است.

ریسک‌های سیستمی

ریسک‌های سیستمی نیز از دیگر نگرانی‌های موجود است. با توجه به حجم بالای بازار استیبل کوین‌ها (بیش از ۱۶۲ میلیارد دلار) و ارتباط نزدیک آنها با سیستم مالی سنتی، هرگونه مشکل جدی در این حوزه می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای کل سیستم مالی داشته باشد.

حسابرسی

شفافیت و حسابرسی نیز چالش مهم دیگری است. علیرغم اینکه برخی ناشران مانند USDC گزارش‌های منظم حسابرسی منتشر می‌کنند، اما همچنان نگرانی‌هایی درباره کیفیت و دقت این گزارش‌ها وجود دارد.

مشکلات فنی

مشکلات فنی و آسیب‌پذیری‌های قراردادهای هوشمند نیز از دیگر ریسک‌های موجود است. به خصوص در مورد استیبل کوین‌های با پشتوانه کریپتو که از قراردادهای هوشمند پیچیده استفاده می‌کنند، خطر باگ‌های نرم‌افزاری و حملات هکری همواره وجود دارد.

وابستگی به زیرساخت‌های سنتی مالی

وابستگی به زیرساخت‌های سنتی مالی نیز یک چالش محسوب می‌شود. استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات به بانک‌ها و موسسات مالی سنتی وابسته هستند و هرگونه مشکل در این نهادها می‌تواند بر عملکرد استیبل کوین‌ها تأثیر منفی بگذارد.

کاربردهای اصلی استیبل کوین

پرداخت‌های بین‌المللی و حواله‌ها یکی از مهم‌ترین کاربردهای استیبل کوین‌هاست. انتقال پول از طریق سیستم‌های سنتی مانند SWIFT یا Western Union می‌تواند چندین روز طول بکشد و هزینه‌های بالایی داشته باشد. در مقابل، استیبل کوین‌ها امکان انتقال سریع و کم‌هزینه پول در سراسر جهان را فراهم می‌کنند. به عنوان مثال، بانک‌های بزرگی مانند شینهان کره جنوبی و استاندارد بانک آفریقا در حال استفاده از استیبل کوین‌ها برای بهبود سیستم پرداخت‌های بین‌المللی خود هستند.

ورود به دنیای دیفای از دیگر کاربردهای مهم استیبل کوین‌هاست. این ارزها به عنوان ستون فقرات بسیاری از پروتکل‌های دیفای عمل می‌کنند و امکان وام‌دهی، وام‌گیری و کسب سود را فراهم می‌آورند. استیبل کوین‌ها به دلیل ثبات قیمت، گزینه مناسبی برای تأمین نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز هستند و ریسک ضرر ناشی از نوسانات قیمت را کاهش می‌دهند.

معاملات همتا به همتا (P2P) نیز از حوزه‌های کاربرد گسترده استیبل کوین‌هاست. افراد می‌توانند بدون نیاز به واسطه‌های مالی سنتی، به راحتی با یکدیگر تبادل مالی داشته باشند. این ویژگی به خصوص در مناطقی که دسترسی به خدمات بانکی محدود است، اهمیت زیادی دارد.

حفظ ارزش دارایی در شرایط تورمی یکی دیگر از کاربردهای مهم استیبل کوین‌هاست. در کشورهایی که با تورم بالا یا بی‌ثباتی اقتصادی مواجه هستند، مردم می‌توانند از استیبل کوین‌های متصل به دلار برای حفظ ارزش دارایی‌های خود استفاده کنند. این موضوع باعث شده که در برخی مناطق، استیبل کوین‌ها با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی خود معامله شوند.

توسعه خدمات مالی نوآورانه نیز از طریق استیبل کوین‌ها امکان‌پذیر شده است. به عنوان مثال، برخی استیبل کوین‌ها مانند USDY و USYC که با پشتوانه اوراق خزانه‌داری آمریکا منتشر می‌شوند، عملاً به عنوان صندوق‌های بازار پول توکنیزه شده عمل می‌کنند و امکان کسب سود منفعل را برای دارندگان آن‌ها فراهم می‌آورند.

معروف ترین استیبل کوین های بازار

در بازار ارزهای دیجیتال، تعداد زیادی استیبل کوین وجود دارد، اما برخی از آنها به دلیل حجم بالای معاملات، اعتبار و کاربرد گسترده، شناخته‌شده‌تر هستند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین استیبل کوین‌های بازار می‌پردازیم.

تتر (USDT)

تتر به عنوان بزرگترین استیبل کوین جهان با مارکت کپی نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار، پیشتاز این حوزه است. این استیبل کوین که در سال ۲۰۱۴ راه‌اندازی شد، بیشترین سهم را در بازار استیبل کوین‌ها دارد. تتر ذخایر خود را عمدتاً در اوراق خزانه‌داری آمریکا نگهداری می‌کند و بیشتر دارایی‌های آن توسط Cantor Fitzgerald مدیریت می‌شود.

تتر در طول سال‌ها با چالش‌های مختلفی مواجه بوده است. در سال ۲۰۲۱، این شرکت به دلیل عدم شفافیت در مورد پشتوانه‌های خود، ۴۱ میلیون دلار جریمه شد. با این حال، تتر همچنان محبوب‌ترین استیبل کوین است و در حال گسترش خدمات خود، از جمله ارائه توکن‌های با پشتوانه درهم امارات و طلا است.

یو اس دی کوین (USDC)

USDC که توسط شرکت Circle و با همکاری Coinbase راه‌اندازی شده، دومین استیبل کوین بزرگ بازار است. این استیبل کوین به شفافیت و نظارت‌پذیری شهرت دارد و گزارش‌های هفتگی از وضعیت ذخایر خود منتشر می‌کند. ذخایر USDC در قالب پول نقد و اوراق خزانه‌داری کوتاه‌مدت آمریکا نگهداری می‌شود که سطح بالایی از امنیت و اطمینان را برای کاربران فراهم می‌کند.

دای (DAI)

DAI یک استیبل کوین منحصر به فرد است که توسط پروتکل MakerDAO منتشر می‌شود. برخلاف USDT و USDC که با پشتوانه فیات هستند، DAI از سیستم وثیقه‌گذاری کریپتو استفاده می‌کند. کاربران می‌توانند با وثیقه‌گذاری ارزهای دیجیتال خود مانند اتریوم، DAI دریافت کنند. این سیستم به صورت غیرمتمرکز و از طریق قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شود.

پکس دلار (USDP)

Paxos استیبل کوین USDP را منتشر می‌کند و همچنین زیرساخت استیبل کوین PayPal USD (PYUSD) را فراهم می‌کند. این شرکت بر شفافیت و اعتماد تأکید دارد و دستورالعمل‌های دقیقی برای مدیریت پورتفولیو دارد. Paxos گزارش‌های ماهانه حسابرسی منتشر می‌کند تا از وجود پشتوانه کافی برای استیبل کوین‌های خود اطمینان حاصل کند.

پی‌پال یو اس دی (PYUSD)

PayPal در سال ۲۰۲۳ با همکاری Paxos، استیبل کوین PYUSD را معرفی کرد. این استیبل کوین که برای پرداخت‌ها طراحی شده، از ذخایر تحت مدیریت Paxos پشتیبانی می‌شود و گزارش‌های شفافیت منظمی را منتشر می‌کند.

ترو یو اس دی (TUSD)

TrueUSD یکی از قدیمی‌ترین استیبل کوین‌های بازار است که در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد. این استیبل کوین به عنوان بخشی از پلتفرم TrustToken عمل می‌کند و ذخایر خود را در حساب‌های بانکی شرکای معتبر نگهداری می‌کند. TUSD به دلیل شفافیت در مدیریت ذخایر و حسابرسی‌های منظم شناخته شده است.

قوانین و مقررات استیبل کوین

با رشد سریع بازار استیبل کوین‌ها و افزایش نقش آنها در سیستم مالی جهانی، قانون‌گذاران در سراسر دنیا در حال تدوین چارچوب‌های نظارتی برای این حوزه هستند.

اتحادیه اروپا با معرفی مقررات MiCA (Markets in Crypto-Assets Regulation)، یکی از پیشرفته‌ترین چارچوب‌های قانونی را برای استیبل کوین‌ها ایجاد کرده است. این مقررات که از ۳۰ ژوئن ۲۰۲۴ اجرایی شده، دو نوع استیبل کوین را تعریف می‌کند: توکن‌های مرجع دارایی (ARTs) که به مجموعه‌ای از دارایی‌ها متصل هستند و توکن‌های پول الکترونیکی (EMTs) که به یک ارز رسمی مانند یورو یا دلار متصل می‌شوند. ناشران این توکن‌ها باید مجوزهای لازم را دریافت کنند و از قوانین سختگیرانه در مورد مدیریت ذخایر و حقوق بازخرید پیروی کنند.

سنگاپور نیز چارچوب نظارتی خود را برای استیبل کوین‌ها نهایی کرده است. این چارچوب بر استیبل کوین‌های تک-ارزی که به دلار سنگاپور یا ارزهای G10 متصل هستند، تمرکز دارد. قوانین سنگاپور بر ثبات ارزش، کفایت سرمایه، بازخرید و شفافیت تأکید دارند تا از سلامت مالی و حمایت از مصرف‌کننده اطمینان حاصل شود.

هنگ کنگ به عنوان یک منطقه ویژه اداری چین، رویکرد پیشرویی در قبال استیبل کوین‌ها اتخاذ کرده است. مقام پولی هنگ کنگ (HKMA) یک سندباکس نظارتی راه‌اندازی کرده که به فعالان صنعت اجازه می‌دهد مدل‌های کسب و کار خود را توسعه و آزمایش کنند. در جولای ۲۰۲۴، سه پروژه در این سندباکس پذیرفته شدند.

ژاپن یکی از اولین کشورهایی بود که چارچوب قانونی برای استیبل کوین‌ها ایجاد کرد. این قوانین به بانک‌ها، شرکت‌های تراست و ارائه‌دهندگان خدمات انتقال وجوه اجازه می‌دهد تحت شرایط خاصی استیبل کوین منتشر کنند. اخیراً، آژانس خدمات مالی ژاپن در حال بازنگری قوانین استیبل کوین با توجه به تجربیات بین‌المللی است.

در ایالات متحده، وضعیت قانونی استیبل کوین‌ها همچنان در حال تکامل است. در سال ۲۰۲۴، قانون نوآوری مالی و فناوری برای قرن ۲۱ در حال بررسی است که برخی استیبل کوین‌ها را از نظارت SEC مستثنی می‌کند، مگر در موارد تقلب و فعالیت‌های خاص شرکت‌های ثبت شده. همچنین، این قانون استیبل کوین‌ها را از نظارت CFTC نیز مستثنی می‌کند.

نلی لیانگ، معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا در امور مالی داخلی، به کمیته بانکداری سنا گزارش داده که رشد سریع سرمایه بازار استیبل کوین و پتانسیل آن برای نوآوری در خدمات مالی، نیازمند قانون‌گذاری فوری کنگره است.

قانون‌گذاران در بسیاری از کشورها نگران این هستند که استیبل کوین‌ها ثبات مالی را تهدید کنند، برای فعالیت‌های غیرقانونی مورد استفاده قرار گیرند یا به سیستم پولی رسمی آسیب برسانند. به همین دلیل، تمایل به نظارت بیشتر و قانون‌گذاری دقیق‌تر در این حوزه رو به افزایش است.

کلام پایانی

استیبل کوین‌ها به عنوان نسل جدیدی از ارزهای دیجیتال، راه‌حلی برای مشکل نوسانات شدید قیمت در بازار کریپتو ارائه می‌دهند. با اتصال به دارایی‌های باثبات مانند دلار، طلا یا سایر ارزهای فیات، این ارزها توانسته‌اند اعتماد کاربران را جلب کنند و کاربردهای گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف از پرداخت‌های بین‌المللی تا خدمات مالی غیرمتمرکز پیدا کنند.

با این حال، چالش‌های مهمی مانند مدیریت ذخایر، شفافیت و مسائل قانونی همچنان پیش روی این صنعت قرار دارد. تجربیاتی مانند سقوط TerraUSD و مشکلات تتر نشان داده که نیاز به نظارت و قانون‌گذاری دقیق در این حوزه ضروری است. در همین راستا، کشورهای مختلف در حال تدوین چارچوب‌های قانونی برای نظارت بر استیبل کوین‌ها هستند.

منابع:

Stablecoins: Definition, How They Work, and Types

What Are Stablecoins and How Do They Work? | Gemini

Stablecoin – Wikipedia

What is a stablecoin? | Hedera

Stablecoins 101: Behind crypto’s most popular asset – Chainalysis