حجم معاملات در هر بازار با واحدهای مختلفی سنجیده میشود؛ اما به صورت کلی به میزان خرید و فروش در یک بازه زمانی مشخص حجم معاملات گفته میشود. حجم معاملات نشان دهنده میزان اقبال معاملهگران به بازار سهام و ارزهای دیجیتال است. از آن جا که بازارهای مالی با عرضه و تقاضا کار میکنند؛ نقش حجم معاملاتی برای رشد هر بازار بسیار مهم است. در ادامه بیشتر با مفهوم حجم معاملات در بازار سهام و ارزهای دیجیتال آشنا خواهیم شد.
این مقاله توسط تحلیلگر بازار مالی
امیرحسین پیروزی
تأیید شده است.
لطفا قبل از انجام معامله، آموزشهای لازم را بگذرانید.
حجم معاملات چیست؟
حجم معاملات میزان خرید و فروش هر دارایی در بازار است. این خرید و فروش در بازار سهام به شکل واحدهای مشخصی به نام Stock معامله میشود؛ در بازار فارکس با نام لات مشهور است و در بازار طلا با واحد کیلوگرم یا تن معاملهگران از آن یاد میکنند. البته برای این که بتوان بازارها را با یکدیگر مقایسه کرد؛ دلار به مقیاسی تبدیل شد که حجم معاملات هر بازار را مشخص میکند. برای مثال، بازار طلا به صورت روزانه ۱۳۰ میلیارد دلار و بازار فارکس ۷ تریلیون دلار حجم معاملاتی دارند.
مفهوم معاملات در بازارهای مالی
حجم معاملات(Volume of Trade) به تعداد واحدهای دارایی معامله شده در طول زمان گفته میشود. حجم معاملات یکی از مهمترین شاخصها برای تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی است؛ چرا که نشان میدهد تا چه میزان معاملهگران به بازار اعتماد دارند و سرمایههای خود را به بازار وارد کردهاند. حجم معاملات بالا نشان دهنده قدرت نقدشوندگی بازار و اجرای سریعتر سفارشها است؛ در حالی که حجم پایین معاملات خبر از عدم علاقه معاملهگران به آن دارایی خاص میدهد.
حجم معاملات بالا نشان دهنده قدرت نقدشوندگی بازار و اجرای سریع تر سفارش ها است
نحوه اندازهگیری حجم معاملات
حجم معاملات در بازار به صورت ساعتی اندازه گرفته میشود؛ اما این محاسبات چندان دقیق نیستند و اعداد دقیق در پایان روز معاملاتی منتشر میشود. برای مثال، در بازار سهام تعداد سهامهای جابهجا شده مبنای اندازهگیری حجم معاملات است و در بازار فارکس با واحد لات حجم معاملات اندازهگیری میشود.
تصور کنید که در بازار سهام در طول یک روز ۷ میلیون سهم خریده شود. از آن جا که حجم معاملات مجموع تعداد سهام خرید و فروش شده است؛ حجم آن روز معاملات سهام، ۱۴ میلیون سهم است. در بازار فارکس هم بروکرها حجم معاملات خود را بر اساس لات منتشر میکنند؛ اما سایتهای مرجع بر مبنای تغییرات قیمتی واحد جدیدی را با نام تیک حجمی(Tick Volume) به وجود آوردهاند که بر مبنای تغییرات قیمت، حجم معاملات بازار فارکس را مشخص میکند.
اهمیت حجم معاملات در بازارهای مالی
حجم معاملات میتواند در نقش یک کمک تحلیلگر به معاملهگران ظاهر شود. معاملهگران در تحلیل تکنیکال به کمک حجم معاملات میتوانند روندهای آینده را پیشبینی کنند. همچنین، حجم معاملات بر روی قیمتها و نقدینگی بازار هم اثر میگذارد که در ادامه راجع به آنها صحبت خواهیم کرد.
نقش حجم معاملات در تحلیل تکنیکال
حجم معاملات در تحلیل تکنیکال قدرت و اعتبار روند قیمتی را مشخص میکند. افزایش حجم معاملات همراه با حرکت قیمت به یک سمت، نشان میدهد که روند تداوم دارد و هر چهقدر حجم معاملات افزایش پیدا کند؛ شیب روند بیشتر خواهد شد. برای مثال، اگر قیمت در حال افزایش باشد و همزمان حجم معاملات نیز رشد کند؛ سیگنال خرید برای معاملهگران صادر میشود تا وارد پوزیشن خرید شوند. این اتفاق معمولا در نزدیکی سطوح حمایتی میافتد.
در تصویر بالا میبینید نمونه ای از اندیکاتورهای حجمی را مشاهده می کنید که افزایش و کاهش حجم را نشان می دهند.
در مقابل، کاهش حجم معاملات در طول روند نشان میدهد که پایان روند نزدیک است و باید از حجم پوزیشنهای خود کم کرد یا پوزیشنها را بست. برای مثال، اگر قیمت یک دارایی در حال افزایش باشد، اما حجم معاملات کم شود؛ باید منتظر بمانید تا بازگشت روند اتفاق بیفتد و روند کاهش قیمت شروع شود. این اتفاق معمولا هنگام رسیدن به سطوح مقاومتی میافتد.
حجم معاملات را بازارها و معاملهگران مشخص میکنند. اخبارهای اقتصادی و استقبال معاملهگران از نوع خاصی از دارایی باعث میشود تا حجم معاملات در بازار افزایش یا کاهش پیدا کند.
تاثیر حجم معاملات بر قیمتها
حجم معاملات ارتباط مستقیمی با قیمتها دارند. حجم معاملات نوعی نشان دهنده تقاضا برای دارایی هستند. هر گاه حجم معاملات برای یک دارایی بیشتر شود؛ به این معنی است که تقاضا در حال افزایش است و در نتیجه قیمت افزایش پیدا میکند. در مقابل، اگر حجم معاملات کاهش پیدا کند؛ تقاضا برای دارایی کاهش پیدا میکند و قیمت تا جایی پایین میآید که دوباره معاملهگران علاقهمند به خرید دارایی شوند و حجم معاملات افزایش پیدا کند.
ارتباط دوطرفه حجم و قیمت
ارتباط حجم معاملات با نقدینگی بازار
نقدینگی بازار تقریبا با حجم معاملات یک مفهوم را تداعی میکند. وقتی حجم معاملات در بازار زیاد باشد؛ به این معنی است که نقدینگی در بازار فراوان است و خرید و فروش در جریان است. در این حالت، معاملهگران نگران نقدشوندگی دارایی خود نیستند و به همین دلیل عرضه کاهش پیدا میکند و قیمتها بالا میروند.
در مقابل، اگر حجم معاملات پایین باشد؛ به این معنی است که نقدینگی در بازار کم است و خرید و فروش کمی در بازار انجام میشود. در این حالت، معاملهگران از نقدشوندگی داراییهای خود مطمئن نیستند و هر چه سریعتر با قیمتهای پایین داراییهای خود را میفروشند. این کار باعث افزایش فشار عرضه به بازار و کاهش قیمت خواهد شد.
اگر حجم معاملات پایین باشد، به این معنی است که نقدینگی در بازار کم است
کاربردهای حجم معاملات در بازار
حجم معاملات در بازارهای مالی برای شناسایی روندها، انتخاب استراتژی معاملاتی و دریافت سیگنال خرید و فروش استفاده میشود. هر میزان حجم پیغام خاصی را برای مقاصد مختلف به معاملهگران میدهد. این پیغامها با استفاده از ابزارهای مختلف شناسایی و تحلیل میشوند. در ادامه بیشتر با کاربردهای حجم معاملات در بازار آشنا خواهیم شد.
شناسایی روندها با استفاده از حجم معاملات
روندهای قیمتی با استفاده از حجمهای معاملاتی شناسایی میشوند و ادامهدار بودن روند نیز مشخص میشود. معمولا در پایین چارتهای قیمتی، حجم معاملات با میلههای سبز و قرمز نمایش داده میشود. هر چه قدر میلههای سبز بلندتر باشند؛ روند صعودی وجود دارد و ادامه دار خواهد بود. با کاهش ارتفاع میلههای سبز و تغییر رنگ به قرمز، روند بازار نزولی میشود و با افزایش ارتفاع میلههای قرمز روند نزولی شدت بیشتری میگیرد و ادامه دار خواهد بود. البته باید توجه کنید که حجم معاملات منظم نیست و در تایم فریمهای مختلف با اندازه و رنگهای مختلف نشان داده میشوند.
استفاده از حجم معاملات در استراتژیهای معاملاتی
استراتژیهای معاملاتی زیادی با استفاده از حجم معاملات چیده شدهاند که در واقع سیگنال خرید و فروش را با کاهش و افزایش حجم معاملات دریافت میکنند. البته استفاده از حجم در استراتژی معاملاتی به همین سادگی هم نیست و اندیکاتورهای پیشرفتهای برای اندازهگیری حجم معاملات و ارسال سیگنال معاملاتی طراحی شدهاند. اندیکاتورهای MFI، OBV، CMF و VPT از مشهورترین اندیکاتورهای مبتنی بر حجم معاملات هستند که معاملهگران با استفاده از آنها استراتژی معاملاتی خود را میچینند.
حجم معاملات و سیگنالهای خرید و فروش
دریافت سیگنال خرید و فروش با استفاده از حجم معاملات بسیار ساده است. پای نمودارهای قیمتی بشینید و زمانی که میلههای قرمز حجم معاملات کوتاه میشوند؛ آماده ورود به بازار شوید. نقدینگی خود را به چند قسمت تبدیل کنید و پلکانی وارد بازار شوید؛ زمانی که میله سبز ظاهر شد، آخرین پله خود را بخرید و تا زمانی که میلههای سبز افزایش ارتفاع پیدا میکنند؛ پوزیشن خرید خود را باز نگه دارید. زمانی که ارتفاع میلههای سبز کاهش پیدا میکند؛ سریعا پوزیشن خرید را ببندید و از بازار خارج شوید.
اغلب اوقات حجم بالا تاییدکننده سیگنال خرید و حجم پایین تاییدکننده سیگنال فروش است
عوامل موثر بر حجم معاملات
در واقع حجم معاملات را بازارها و معاملهگران مشخص میکنند. اخبارهای اقتصادی و اقبال معاملهگران به نوع خاصی از دارایی باعث میشود تا حجم معاملات در بازار افزایش یا کاهش پیدا کند. برای مثال، در زمانهای نابسمانی اقتصادی و انتشار اخبار بد مانند جنگ و بلایای طبیعی، سریعا بازار طلا با حجم معاملات زیادی روبهرو میشود و دیگر بازارها خالی از نقدینگی میشوند. در مقابل، در زمان اوضاع مساعد و انتشار اخبار اقتصادی مثبت، معاملهگران پولهای خود را از بازار طلا بیرون میآورند و به سمت بازار فارکس، سهام یا ارز دیجیتال میبرند. انتخاب ورود نقدینگی به هر بازار بر اساس شرایط حاکم بر وضعیت اقتصادی و تفکر جامعه نسبت به هر دارایی است.
برای مثال، در ابتدای سال ۲۰۲۴ با هاوینگ بیت کوین نقدینگی زیادی وارد بازار ارز دیجیتال شد و حجم معاملات به شدت افزایش پیدا کرد. پس از آن، ترامپ با کمک ایلان ماسک به ریاست جمهوری آمریکا رسید و حمایتهای قوی خود را نسبت به بازار ارز دیجیتال ابراز کرد. این مسئله باعث شد تا بازار ارز دیجیتال تا سال ۲۰۲۵ همچنان روند صعودی خود را حفظ کند و حجم معاملات بیت کوین در بین ۱۰ دارایی برتر دنیا قرار بگیرد.
ابزارها و منابع برای تحلیل حجم معاملات
اندیکاتورهای معرفی شده در قسمتهای قبلی مهمترین ابزارهای تحلیل حجم معاملات بازار هستند. با استفاده از اندیکاتور OBV میتوان حجم تعادلی در بازار را به دست آورد و سیگنال معاملاتی پیدا کرد. هنگامی که اندیکاتور OBV هم جهت با حرکت قیمت باشد، روند تایید میشود و در صورت واگرایی میان قیمت و اندیکاتور، احتمال بازگشت قیمت به وجود میآید.
پلتفرمهای معاملاتی مانند متاتریدر و تریدینگ ویو بهترین ابزار برای پیدا کردن حجم معاملاتی و تحلیلشان هستند. این پلتفرمها ابزارهای حرفهای و پیشرفتهای را در اختیار معاملهگران قرار میدهند تا بر روی آخرین اطلاعات بازار اعمال کنند و تحلیلهای لازم برای بازار را انجام دهند.
آنچه در مقاله حجم معاملات خواندیم
حجم معاملات را میتوان یکی از شاخصهای اثرگذار بر بازار سهام و ارز دیجیتال دانست. معاملهگران تغییرات حجم معاملات را در بازار دنبال میکنند تا بتوانند فرصتهای معاملاتی خوبی را برای خود پیدا کنند. شناسایی فرصتهای معاملاتی با استفاده از حجم توسط اندیکاتورهای معاملاتی تخصصی و پیشرفته انجام میشود که در مقاله معرفی شد. معاملهگران حرفهای درک صحیحی از مفهوم حجم معاملات دارند و با تحلیل دقیق آن میتوانند بیشترین بازدهی را در بازار سهام و ارز دیجیتال به دست بیاورند.
سوالات متداول
حجم معاملات چیست و چگونه محاسبه میشود؟
حجم معاملات به میزان خرید و فروش دارایی در واحد زمان گفته میشود. در بازار سهام، حجم معاملات به اندازه تعداد سهم خرید و فروش شده است و در بازار فارکس با استفاده از تیک حجم یا همان تغییرات قیمت حجم معاملات مشخص میشود.
چرا حجم معاملات برای معاملهگران اهمیت دارد؟
حجم معاملات نشاندهنده میزان نقدینگی موجود در بازار است تا معاملهگران تصمیم بگیرند که وارد بازار شوند یا به فکر خروج باشند.
چگونه باید از حجم معاملات در تحلیل تکنیکال استفاده کرد؟
اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال با استفاده از حجم معاملات اطلاعات زیادی را به معاملهگران میدهند که در تحلیل و شناسایی فرصتهای معاملاتی کمک میکند.
من فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مترجمی زبان انگلیسی هستم که فعالیتم در حوزه بازارهای مالی رو از سال ۱۴۰۰ با بازار ارز دیجیتال آغاز کردم. از سال ۱۳۹۵ با بیت کوین آشنا شدم و در نهایت به مسیر نویسندگی کشیده شدم. در این سالها در حوزههای مختلفی مشغول به کار شدم؛ اما از سال ۱۴۰۲ به صورت تخصصی به نویسندگی برای بازار فارکس و ارز دیجیتال پرداختم. شعار من توی کار اینه:« با شور و شوقی ناب در جست و جوی دانشی بی پایان»