خانه > مقالات > دیپ سیک چیست؟ صفر تا ۱۰۰ تیتر یک اخبار هوش مصنوعی!

دیپ سیک چیست؟ صفر تا ۱۰۰ تیتر یک اخبار هوش مصنوعی!

امتیاز:3.7

تصور کنید شرکتی با تنها ۶ میلیون دلار سرمایه، موفق شود غول‌های فناوری را به چالش بکشد و باعث سقوط ۶۰۰ میلیارد دلاری ارزش سهام بزرگترین شرکت تراشه‌ساز جهان شود. شاید این داستان واقعی به نظر نرسد اما استارتاپ هوش مصنوعی چینی دیپ سیک(DeepSeek) توانست این کار را انجام دهد. دیپ سیک تنها با ۶ میلیون دلار و استفاده از ۲۰۰۰ تراشه Nvidia (در مقایسه با ۱۶,۰۰۰ تراشه مورد نیاز رقبا) راه‌اندازی شده است. اما دیپ سیک چگونه توانست با هزینه‌ای به مراتب کمتر به چنین دستاوردی برسد؟ در این مقاله به دنبال پاسخ این سوال خواهیم بود.

دیپ سیک چیست؟
این مقاله توسط تحلیل‌گر بازار مالی امیرحسین پیروزی تأیید شده است.
لطفا قبل از انجام معامله، آموزش‌های لازم را بگذرانید.

دیپ سیک چگونه متولد شد؟

تولد دیپ سیک
لیانگ ونفنگ بنیانگذار دیپ سیک است.

دیپ سیک یک شرکت توسعه هوش مصنوعی مستقر در هانگژو چین است که در می ۲۰۲۳ توسط لیانگ ونفنگ، فارغ‌التحصیل دانشگاه ژجیانگ تاسیس شد. این شرکت که به‌عنوان یک آزمایشگاه تحقیقاتی مستقل زیر نظر شرکت High-Flyer فعالیت می‌کند، با هدف توسعه مدل‌های زبانی بزرگ به‌صورت متن‌باز(open source) شکل گرفته است.

لیانگ ونفنگ، بنیانگذار دیپ سیک، پیش از تاسیس این شرکت، یک صندوق سرمایه‌گذاری کمّی به نام High-Flyer را مدیریت می‌کرد که در حال حاضر مالک دیپ سیک است. در سال ۲۰۱۹، High-Flyer به اولین صندوق پوششی کمّی در چین تبدیل شد که توانست بیش از ۱۰۰ میلیارد یوان(معادل ۱۳ میلیون دلار) سرمایه جذب کند. ونفنگ که تحصیلات خود را در رشته‌های مهندسی اطلاعات الکترونیک و علوم کامپیوتر به پایان رسانده، در یک سخنرانی در همان سال گفت:

اگر آمریکا می‌تواند بخش معاملات کمّی خود را توسعه دهد، چرا چین نتواند؟

استراتژی دیپ سیک در جذب استعدادها نیز جالب بوده است. این شرکت با پیشنهاد حقوق‌های بالا و فرصت کار روی پروژه‌های مقیاس‌پذیر، توانسته محققان جوان و با استعداد هوش مصنوعی را از دانشگاه‌های برتر چین جذب کند. این رویکرد به همراه پشتوانه مالی High-Flyer، زمینه را برای پیشرفت‌های این شرکت فراهم کرد.

رویکرد دیپ سیک نسبت به سانسور و محدودیت‌های دولتی نیز حائز اهمیت است. مدل‌های دیپ سیک همچون سایر مدل‌های هوش مصنوعی چینی مانند Ernie شرکت Baidu یا Doubao از ByteDance نیز برای اجتناب از پاسخ‌دهی به سوالات سیاسی حساس آموزش دیده‌اند.

موفقیت‌های اخیر دیپ سیک توجه مقامات عالی‌رتبه چین را نیز جلب کرده است. لیانگ ونفنگ اخیرا در جلسه‌ای به میزبانی لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، حضور داشت که جایگاه بالای این شرکت در حوزه هوش مصنوعی را نشان می‌دهد. ونفنگ در یکی از معدود مصاحبه‌های خود در سال گذشته، گفت:

بخش هوش مصنوعی چین نمی‌تواند برای همیشه یک دنباله‌رو باقی بماند.

او افزود:

اغلب می‌گوییم بین هوش مصنوعی چین و آمریکا یک یا دو سال فاصله وجود دارد، اما شکاف واقعی بین اصالت و تقلید است. اگر این وضعیت تغییر نکند، چین همیشه یک دنباله‌رو خواهد بود.

بررسی زیربنای دیپ سیک

زیربنای دیپ سیک
مهم‌ترین دستاورد دیپ سیک در ژانویه ۲۰۲۵ با معرفی DeepSeek-R1 حاصل شد.

دیپ سیک از زمان تاسیس در سال ۲۰۲۳، مدل‌های هوش مصنوعی زیادی را توسعه داده است. اولین گام جدی دیپ سیک در نوامبر ۲۰۲۳ با معرفی DeepSeek Coder برداشته شد؛ مدلی که به طور خاص برای وظایف مرتبط با برنامه‌نویسی طراحی شده بود. در ماه دسامبر همان سال، این شرکت اولین نسخه از مدل زبانی عمومی خود را عرضه کرد. اما نقطه عطف واقعی دیپ سیک در می ۲۰۲۴ با انتشار DeepSeek-V2 رقم خورد که بر عملکرد سطح بالا و هزینه‌های آموزشی پایین‌تر تمرکز داشت.

در جولای ۲۰۲۴، دیپ سیک گام بزرگ دیگری برداشت و DeepSeek-Coder-V2 را معرفی کرد. این مدل با ۲۳۶ میلیارد پارامتر و زمینه ۱۲۸,۰۰۰ توکنی برای چالش‌های پیچیده کدنویسی طراحی شده بود. پیشرفت این شرکت با معرفی DeepSeek-V3 در دسامبر ۲۰۲۴ ادامه یافت، مدلی که از معماری mixture-of-experts استفاده می‌کرد و با ۶۷۱ میلیارد پارامتر و طول زمینه ۱۲۸,۰۰۰ توکنی، قادر به انجام طیف وسیعی از وظایف بود.

اما مهم‌ترین دستاورد این شرکت در ژانویه ۲۰۲۵ با معرفی DeepSeek-R1 حاصل شد. این مدل که بر پایه DeepSeek-V3 توسعه یافته، بر وظایف استدلال‌محور پیشرفته تمرکز دارد و مستقیماً با مدل o1 شرکت OpenAI رقابت می‌کند. اما نکته اینجاست که این مدل ساختار هزینه به مراتب پایین‌تری را حفظ کرده است. در همان ماه، شرکت دیپ سیک مدل بصری Janus-Pro-7B را نیز معرفی کرد که می‌تواند تصاویر را درک و آن‌ها را تولید کند.

نوآوری‌های دیپ سیک در چهار حوزه کلیدی قابل بررسی است:

  • یادگیری قابل تقویت: دیپ سیک از رویکرد یادگیری قابل تقویت در مقیاس بزرگ با تمرکز بر وظایف استدلالی استفاده کرده است.
  • مهندسی پاداش‌دهی: محققان این شرکت یک سیستم پاداش مبتنی بر قوانین توسعه داده‌اند که عملکرد بهتری نسبت به مدل‌های پاداش‌دهی متداول دارد. مهندسی پاداش فرآیند طراحی یک سیستم انگیزشی است که یادگیری مدل هوش مصنوعی را در طول آموزش هدایت می‌کند.
  • فشرده‌سازی: محققان دیپ سیک به واسطه تکنیک‌های موثر انتقال دانش، موفق شده‌اند قابلیت‌های آن را در مدل‌هایی با تنها ۱.۵ میلیارد پارامتر فشرده کنند.
  • شبکه رفتار: منظور از شبکه رفتار دیپ سیک این است که الگوهای پیچیده استدلالی می‌توانند از طریق یادگیری تقویت‌شونده و بدون نیاز به برنامه‌نویسی صریح توسعه یابند.

DeepSeek-R1 از نظر هزینه، بین ۲۰ تا ۵۰ برابر ارزان‌تر از مدل o1 شرکت OpenAI است. هزینه استفاده از API دیپ سیک برای هر یک میلیون توکن DeepSeek-R1 در ورودی ۰.۵۵ دلار و در خروجی ۲.۱۹ دلار است. جالب است بدانید که این ارقام برای مدل o1 به ترتیب به ۱۵ و ۶۰ دلار می‌رسد.

با این حال، آلکساندر وانگ، مدیرعامل Scale AI، بدون ارائه شواهدی، ادعا کرده که دیپ سیک از ۵۰,۰۰۰ تراشه Nvidia H100 استفاده می‌کند که این امر می‌تواند ناقض مستقیم کنترل‌های صادراتی واشنگتن به حساب آید. همچنین تحلیلگران Bernstein در یادداشت تحقیقاتی خود تأکید کرده‌اند:

کل هزینه آموزش مدل V3 مشخص نیست اما بسیار بیشتر از ۵.۵۸ میلیون دلاری است که شرکت برای قدرت محاسباتی اعلام می‌کند.
دیپ سیک که در سال ۲۰۲۳ توسط لیانگ ونفنگ تاسیس شد، در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ با معرفی مدل R1 خود توانست اپلیکیشن چت جی پی تی(ChatGPT) را از صدر جدول اپ استور اپل کنار بزند. اما آنچه این شرکت را به تیتر یک اخبار فناوری جهان تبدیل کرد، ادعای عجیب آن درباره هزینه توسعه این مدل بود.

دیپ سیک چه تاثیری بر بازارهای مالی گذاشت؟

دیپ سیک و بازارهای مالی
انویدیا پس از معرفی دیپ سیک حدود ۶۰۰ میلیارد دلار از ارزش سهام خود را از دست داد.

انتشار مدل R1 شرکت دیپ سیک در ژانویه ۲۰۲۵ تاثیری عمیق بر ارزش سهام شرکت‌های فناوری گذاشت. این تاثیر به حدی بود که در روز ۲۷ ژانویه ۲۰۲۵، شاخص نزدک با کاهش ۳.۴ درصدی مواجه شد.

بزرگترین ضربه اما به شرکت انویدیا وارد شد که ۱۷ درصد از ارزش سهام خود را از دست داد و حدود ۶۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار آن کاسته شد. این بزرگترین زیان یک روزه یک شرکت در تاریخ بازار سهام آمریکا محسوب می‌شود. انویدیا که پیش از این باارزش‌ترین شرکت جهان از نظر ارزش بازار بود، به رتبه سوم پس از اپل و مایکروسافت سقوط کرد و ارزش بازار آن از ۳.۵ تریلیون دلار به ۲.۹ تریلیون دلار کاهش یافت.

علاوه بر انویدیا، ارزش سهام شرکت‌های بزرگ دیگری مانند مایکروسافت، متا پلتفرمز، اوراکل و برادکام نیز کاهش یافت، چرا که سرمایه‌گذاران به ارزش‌گذاری مجدد شرکت‌های هوش مصنوعی پرداختند. این واکنش بازار به چند دلیل مهم رخ داد:

    • زیر سوال بردن مدل کسب و کار سایر شرکت‌ها: دیپ سیک مدل کسب و کار شرکت‌های فناوری آمریکایی را که میلیاردها دلار در هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، به چالش کشید. علاوه بر این، هزینه استفاده از خدمات دیپ سیک برای کاربران بسیار کمتر از OpenAI است.

    • دستاوردی ستودنی علی‌رغم محدودیت‌ها: با وجود محدودیت صادرات پیشرفته‌ترین تراشه‌های هوش مصنوعی و GPU از آمریکا به چین، دیپ سیک نشان داد که توسعه هوش مصنوعی پیشرفته بدون دسترسی به فناوری‌های آمریکایی هم امکان‌پذیر است.

    • تهدید مدل تجاری شرکت‌های رقیب: برخلاف OpenAI که از فناوری اختصاصی خود استفاده می‌کند، دیپ سیک متن‌باز و رایگان است. این موضوع مدل درآمدی شرکت‌های آمریکایی را که برای خدمات هوش مصنوعی هزینه ماهانه دریافت می‌کنند، به چالش می‌کشد.

موفقیت دیپ سیک واکنش‌های سیاسی نیز به همراه داشت. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از این اتفاق به‌عنوان یک «زنگ خطر» برای شرکت‌های آمریکایی یاد کرد و تاکید کرد که آن‌ها باید بر روی «رقابت برای صدرنشینی» تمرکز کنند. در طرف دیگر، رسانه‌های دولتی چین گزارش دادند که غول‌های سیلیکون ولی و وال استریت به خاطر دیپ سیک «خواب راحت ندارند» و این شرکت در حال «نابود کردن کردن» بازار سهام آمریکا است.

دکتر مارینا ژانگ، استاد دانشگاه فناوری سیدنی، این موفقیت را نشانه‌ای از توانمندی روزافزون چین و خودکفایی این کشور می‌داند. او می‌گوید:

پیشرفت‌های دیپ سیک آن هم در چین به‌عنوان گواهی بر توانایی‌های این کشور و خودکفایی آن جشن در نظر می‌شود.

چالش ها و مسائل امنیتی

چالش‌های دیپ سیک
دیپ سیک تا به حال چندین بار مورد حمله سایبری قرار گرفته است.

موفقیت این شرکت چینی عاری از مشکل هم نبود. دیپ سیک در ۲۷ ژانویه ۲۰۲۵، درست در همان روزی که اپلیکیشن دستیار هوش مصنوعی این شرکت توانست ChatGPT را در صدر پر دانلودترین اپلیکیشن‌های اپ استور اپل پشت سر بگذارد، از حملات بدافزاری گسترده به سرویس‌های خود خبر داد.

این حملات به قدری جدی بود که این شرکت مجبور شد ثبت‌نام کاربران جدید را به طور موقت محدود کند. با این حال، دیپ سیک توانست خدمات خود را برای کاربران موجود حفظ کند. این مشکل تا ۲۸ ژانویه ادامه داشت، تا اینکه دیپ سیک اعلام کرد مشکل را شناسایی و راه‌حلی برای آن پیدا کرده است. اگرچه دیپ سیک ماهیت دقیق این حمله را مشخص نکرد، اما گزارش‌های عمومی حاکی از آن بود که این حمله نوعی حمله DDoS بوده که API و چت‌بات آن را هدف قرار داده است.

تنها دو روز پس از این حمله، در ۲۹ ژانویه ۲۰۲۵، تیم تحقیقاتی Wiz (بخشی از شرکت امنیت ابری Wiz Inc) یافته‌های خود را درباره یک پایگاه داده که به‌صورت عمومی در دسترس هکرها قرار داشت، منتشر کرد. این نشت اطلاعات شامل موارد حساسی بود، از جمله:

    • تاریخچه چت‌های دیپ سیک

    • داده‌های پشتیبان

    • اطلاعات ورود به سیستم

    • کلیدهای API

    • جزئیات عملیاتی

دیپ سیک پس از اطلاع از این موضوع، سریعا پایگاه داده خود را آفلاین کرد.

اد هوسیک، وزیر علوم استرالیا، در مصاحبه با ABC در مورد امنیت این اپلیکیشن هشدار داد و گفت:

این شرکت باید به سؤالات زیادی در مورد کیفیت، داده‌های مصرف‌کننده، مدیریت داده‌ها و حریم خصوصی پاسخ دهد. من در این مورد بسیار محتاط خواهم بود. این نوع مسائل باید با دقت بررسی شوند.

عدم شفافیت در مورد نحوه محافظت از داده‌های کاربران و محدودیت‌های سیاسی که بر مدل‌های دیپ سیک اعمال می‌شود، چالش‌های زیادی برای این شرکت ایجاد می‌کنند. برای مثال، وقتی از این برنامه درباره وقایع میدان تیان‌آنمن در ۴ ژوئن ۱۹۸۹ پرسیده شد، دیپ سیک از ارائه هرگونه جزئیات درباره این واقعه خودداری کرد و پاسخ داد:

متأسفم، نمی‌توانم به این سؤال پاسخ دهم. من یک دستیار هوش مصنوعی هستم که برای ارائه پاسخ‌های مفید و بی‌ضرر طراحی شده‌ام.

کلام پایانی: خوب، بد، زشت دیپ سیک

خوب: داستان دیپ سیک مثالی از قدرت نوآوری و شکستن محدودیت‌هاست. شرکتی که با سرمایه‌ای اندک توانست بزرگترین غول‌های فناوری جهان را به چالش بکشد و نشان دهد هوش مصنوعی پیشرفته لزوماً به میلیاردها دلار سرمایه نیاز ندارد.

بد: اما هر سکه دو رو دارد. سایه سانسور و محدودیت‌های سیاسی همچنان بر سر دیپ سیک سنگینی می‌کند. مدلی که از پاسخ به سوالات حساس سیاسی طفره می‌رود و آزادی اطلاعات را محدود می‌کند، چگونه می‌تواند مدعی رقابت جهانی باشد؟ علاوه بر این، مسائل امنیتی و نشت اطلاعات کاربران نشان می‌دهد که شتاب‌زدگی مدیران، گاه می‌تواند به بهای نادیده گرفتن اصول اولیه امنیت سایبری تمام شود.

زشت: و سرانجام، موفقیت دیپ سیک پشت پرده نه چندان زیبای رقابت ژئوپلیتیک در عصر هوش مصنوعی را نمایان کرده است. سقوط ۶۰۰ میلیارد دلاری ارزش سهام انویدیا در یک روز و وحشت سرمایه‌گذاران از دموکراتیزه شدن فناوری هوش مصنوعی، نشان داد که شاید آنچه برای پیشرفت فناوری خوب است، به مذاق انحصارگرایان خوش نیاید. حال به سوال آخر می‌رسیم: آیا جهان برای هوش مصنوعی دموکراتیک و کاملاً رایگان آماده است؟

سوالات متداول
دیپ سیک چگونه توانست با هزینه بسیار کمتر از رقبا، مدلی با قابلیت‌های مشابه بسازد؟
دیپ سیک با استفاده از یک رویکرد نوآورانه در معماری «mixture-of-experts» و بهره‌گیری از یادگیری قابل تقویت، توانست کارایی مدل خود را به طور چشمگیری افزایش دهد. این شرکت همچنین از یک سیستم پاداش مبتنی بر قوانین استفاده کرده که عملکرد بهتری نسبت به مدل‌های متداول دارد. علاوه بر این، تکنیک‌های موثر انتقال دانش به آن‌ها اجازه داد تا قابلیت‌های پیچیده را در مدل‌های کوچکتر فشرده کنند.
آیا محدودیت‌های صادراتی آمریکا در فروش تراشه به چین، تاثیری بر عملکرد دیپ سیک داشته است؟
با وجود محدودیت‌های صادراتی آمریکا، دیپ سیک توانسته با استفاده از تراشه‌های موجود و بهینه‌سازی الگوریتم‌ها، به نتایج بسیار خوبی دست یابد. این شرکت پیش از اعمال محدودیت‌ها، تراشه‌های A100 را تهیه کرده بود و به واسطه ترکیب آن‌ها با تراشه‌های ارزان‌تر و ساده‌تر، توانست به کارایی مورد نظر خود برسد.
چرا موفقیت دیپ سیک باعث سقوط سهام شرکت‌های فناوری آمریکایی شد؟
پس از موفقیت دیپ سیک دیدیم توسعه مدل‌های هوش مصنوعی پیشرفته می‌تواند با هزینه بسیار کمتری انجام شود. اما این امر مدل کسب و کار شرکت‌های بزرگ فناوری را زیر سوال برد. علاوه بر این، رویکرد متن‌باز دیپ سیک و قیمت‌گذاری پایین‌تر خدمات آن، تهدیدی جدی برای درآمد شرکت‌های مطرح هوش مصنوعی محسوب می‌شود.

تیم تحریریه ارزدیجیتال
تیم تحریریه ارز دیجیتال کدام بروکر، متشکل از گروهی از متخصصان، تحلیلگران و نویسندگان حرفه‌ای بازار کریپتو است. تیم ما در زمینه بلاکچین، رمزارزها و دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi) فعالیت دارند و اینجا هستیم تا پیچیدگی‌های دنیای ارز دیجیتال را برای شما ساده و قابل‌فهم کنیم و برای شما محتوایی تولید کنیم که علاوه بر کاربردی بودن، به رشد اطلاعات شما هم کمک کند.

تبلیغات
فهرست مطالب
تبلیغات
مطالب مرتبط
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
امتیازدهی به بروکر از نظر کاربران