پس از گذشت چند سال از شروع فعالیت و تجربه چندین تاخیر در برنامه توسعه پای نتورک، سرانجام تیم این پروژه تاریخ رسمی لانچ ارز Pi را اعلام کرد. طبق گفته نیکلاس کوکالیس، یکی از بنیانگذاران پای نتورک، مین‌نت باز این شبکه در سه ماهه اول سال ۲۰۲۵ راه‌اندازی خواهد شد.
در حال حاضر بیش از ۱۸ میلیون کاربر مراحل احراز هویت را تکمیل کرده‌اند و ۹ میلیون نفر به شبکه اصلی مهاجرت کرده‌اند.
اما سوالات مهمی درباره تاریخ لیست شدن پای نتورک وجود دارد: آیا این بار شاهد لانچ واقعی پای خواهیم بود؟ قیمت اولیه پای چقدر خواهد بود؟ آیا امکان خرید و فروش آن در صرافی‌های بزرگ وجود خواهد داشت؟ در این مقاله به بررسی تاریخ لیست شدن پای نتورک و همه جوانب لانچ این پروژه خواهیم پرداخت.
این مقاله توسط تحلیل‌گر بازار مالی
امیرحسین پیروزی
تأیید شده است.
لطفا قبل از انجام معامله، آموزش‌های لازم را بگذرانید.
پای نتورک چیست؟
هدف اصلی پای نتورک، دموکراتیزه کردن فرآیند استخراج ارز دیجیتال است.
پای نتورک یک پروژه بلاکچینی است که توسط گروهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه استنفورد طراحی و توسعه داده شده است. این پروژه با شعار «اولین ارز دیجیتالی که می‌توانید با گوشی موبایل استخراج کنید» توانسته در این سال‌ها کاربران زیادی را درگیر خود کند. هدف اصلی پای نتورک، دموکراتیزه کردن فرآیند استخراج ارز دیجیتال است؛ به این معنی که برخلاف بیت کوین که استخراج آن نیاز به سخت‌افزارهای گران‌قیمت و مصرف انرژی بالا دارد، در پای نتورک می‌توان تنها با یک گوشی هوشمند در فرآیند ماینینگ مشارکت کرد.
مکانیزم استخراج پای نتورک بر پایه یک سیستم رفرال‌گیری و دعوت دیگر کاربران پایه‌ریزی شده است. کاربران می‌توانند با دعوت از دوستان خود به شبکه، نرخ استخراج روزانه خود را افزایش دهند. این سیستم باعث رشد سریع جامعه کاربری پای شده، به طوری که در حال حاضر اپلیکیشن موبایلی آن بیش از ۱۰۰ میلیون بار از گوگل پلی دانلود شده است. همچنین این پروژه با بیش از ۳.۷ میلیون دنبال‌کننده در ایکس (توییتر سابق)، در میان ۵ پروژه محبوب کریپتویی قرار دارد که حتی از اتریوم و سولانا نیز دنبال‌کنندگان بیشتری دارد. شایان ذکر است که بیشتر کاربران این پروژه هندی‌ها هستند.
پای نتورک حتی از اتریوم و سولانا نیز محبوب تر است.
ساختار توکنومیکس پای نتورک بر پایه یک عرضه کل ۱۰۰ میلیارد توکنی طراحی شده که به شکل زیر تخصیص یافته است:
۶۵ درصد برای پاداش‌های ماینینگ و فعالیت‌های شبکه
۲۰ درصد برای تیم اصلی توسعه‌دهنده
۱۰ درصد برای توسعه اکوسیستم
۵ درصد برای تامین نقدینگی
در حال حاضر، پای نتورک در فاز «مین‌نت بسته» قرار دارد که به معنی محدود بودن تراکنش‌ها به داخل اکوسیستم است. کاربران می‌توانند از طریق اپلیکیشن موبایلی پای نتورک، هر ۲۴ ساعت یک‌بار با فشردن دکمه ماین، در فرآیند استخراج شرکت کنند. نکته مهم این است که برای تبدیل توکن‌های استخراج شده به دارایی قابل معامله، باید فرآیند احراز هویت (KYC) را تکمیل کنید.
برای حفظ امنیت و اطمینان از صحت تراکنش‌ها، پای نتورک از سرویس Yoti برای انجام فرآیند KYC استفاده می‌کند. این سیستم در می ۲۰۲۱ با اتهام نشت اطلاعات حدود ۱۰ هزار کاربر ویتنامی مواجه شد، هرچند که هم پای نتورک و هم Yoti این اتهام را رد کردند و در تحقیقات داخلی نیز شواهدی از نقض امنیتی پیدا نشد.
یکی از چالش‌های اصلی پای نتورک، اتهامات مربوط به شباهت آن با پروژه‌های هرمی است. برای مثال چین پای نتورک را هرمی می‌داند. در جولای ۲۰۲۳، اداره امنیت عمومی شهر هنگیانگ در استان هونان چین، پای کوین را به‌عنوان یک کلاهبرداری معرفی کرد. این اتهامات بیشتر به دلیل مکانیزم رفرال‌گیری سلسله مراتبی پروژه مطرح شده‌اند. در پاسخ به این نگرانی‌ها، پای نتورک محدودیت‌هایی را برای معامله توکن‌ها در برخی مناطق از جمله چین اعمال کرده است.
تاریخ لیست شدن پای نتورک
تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۲۵ به‌عنوان روز لانچ نهایی پای نتورک تعیین شده است.
پس از چندین سال انتظار و تاخیرهای متعدد، سرانجام نیکلاس کوکالیس رسما تاریخ لیست شدن پای نتورک اعلام کرد و گفت که مین‌نت باز این پروژه در سه ماهه اول سال ۲۰۲۵ راه‌اندازی خواهد شد. طبق اطلاعات منتشر شده، تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۲۵ به‌عنوان روز لانچ نهایی پای نتورک تعیین شده است. با فرا رسیدن تاریخ لیست شدن پای نتورک و گذر از فاز مین‌نت بسته به مین‌نت باز، امکان تعامل با سایر شبکه‌ها و کیف پول‌های خارجی فراهم خواهد شد.
برای رسیدن به این مرحله، پای نتورک نیاز به تکمیل چند پیش‌نیاز اساسی دارد. مهم‌ترین آن‌ها، رسیدن به هدف ۱۰ میلیون کاربر تایید شده است. در حال حاضر بیش از ۱۸ میلیون نفر مراحل KYC را تکمیل کرده‌اند و ۹ میلیون کاربر به مین‌نت مهاجرت کرده‌اند. برای پر کردن شکاف یک میلیون نفری باقی‌مانده، تیم پروژه مهلت تکمیل احراز هویت را تمدید کرده است.
روند مهاجرت کاربران در هفته‌های اخیر امیدوارکننده بوده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که تنها در یک هفته، ۵۰۰ هزار کاربر جدید به مین‌نت مهاجرت کرده‌اند. با این سرعت، رسیدن به هدف ۱۰ میلیون کاربر تا تاریخ لیست شدن پای نتورک دست‌یافتنی به نظر می‌رسد.
اما چرا پای نتورک اصرار دارد قبل از لانچ به این تعداد کاربر برسد؟ تیم پروژه معتقد است که این تعداد کاربر برای حفظ ثبات شبکه پس از راه‌اندازی مین‌نت باز ضروری است. از طرفی، با توجه به اینکه بسیاری از کاربران توکن‌های خود را برای دوره‌های طولانی مدت (حتی تا سه سال) قفل کرده‌اند، این تعداد کاربر می‌تواند به حفظ تعادل در عرضه و تقاضای اولیه کمک کند.
در حال حاضر حدود ۵۶۲ میلیون توکن پای آزاد شده و در گردش است. با این حال، هنوز مشخص نیست که در زمان لانچ دقیقا چه تعداد توکن آزاد خواهد شد. این موضوع به سیاست‌های تیم اصلی و تصمیمات نهایی آن‌ها در تاریخ لیست شدن پای نتورک بستگی دارد.
یکی از نگرانی‌های موجود، مسائل فنی مربوط به فرآیند KYC است. برخی کاربران قدیمی گزارش داده‌اند که در تکمیل مراحل احراز هویت با مشکلاتی مواجه شده‌اند. تیم پروژه در تلاش است تا قبل از تاریخ لیست شدن پای نتورک، این مشکلات را برطرف کند.
در نهایت، باید توجه داشت که اگرچه تاریخ لیست شدن پای نتورک ۲۰ فوریه ۲۰۲۵ اعلام شده، اما با توجه به سابقه تاخیرهای قبلی، احتمال تغییر این تاریخ وجود دارد. تیم پروژه تاکید کرده که اولویت اصلی آن‌ها اطمینان از آمادگی کامل شبکه و حفظ امنیت کاربران است، حتی اگر این امر به معنی تاخیری دیگر در تاریخ لیست شدن پای نتورک باشد.
تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۲۵ به‌عنوان روز لانچ نهایی و عرضه پای نتورک تعیین شده است.
توکنومیکس و ساختار توزیع توکن Pi
بیشترین سهم از کل توکن ها، یعنی ۶۵ درصد (معادل ۶۵ میلیارد توکن)، به پاداش های ماینینگ اختصاص یافته است.
ساختار اقتصادی پای نتورک بر پایه یک عرضه کل ۱۰۰ میلیارد توکن طراحی شده است. این حجم از توکن با هدف ایجاد یک اکوسیستم پایدار و متعادل تخصیص یافته است. تیم پروژه برای اطمینان از توزیع عادلانه و حفظ ارزش توکن‌ها، مکانیزم‌های مختلفی را در نظر گرفته است.
بیشترین سهم از کل توکن‌ها، یعنی ۶۵ درصد (معادل ۶۵ میلیارد توکن)، به پاداش‌های ماینینگ اختصاص یافته است. این بخش شامل پاداش‌هایی است که کاربران از طریق فعالیت‌های مختلف مانند ماینینگ موبایلی، دعوت از کاربران جدید و اجرای نودها دریافت می‌کنند.
تیم اصلی توسعه‌دهنده ۲۰ درصد از کل توکن‌ها (۲۰ میلیارد) را در اختیار دارد. این تخصیص به‌عنوان جبران خدمات برای تلاش‌های توسعه و نگهداری مداوم شبکه در نظر گرفته شده است. نکته مهم این است که این توکن‌ها تابع یک برنامه زمانی آزادسازی تدریجی هستند که با توزیع توکن‌ها در جامعه هماهنگ شده است.
۱۰ درصد از توکن‌ها (۱۰ میلیارد) برای توسعه اکوسیستم کنار گذاشته شده است. این بخش برای حمایت از ابتکارات جامعه، توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و سایر پروژه‌هایی که به تقویت اکوسیستم کمک می‌کنند، استفاده خواهد شد.
۵ درصد باقی‌مانده (۵ میلیارد توکن) به تامین نقدینگی برای تراکنش‌ها در اکوسیستم پای اختصاص یافته است. این بخش برای اطمینان از روان بودن معاملات و حفظ ثبات قیمت در تاریخ لیست شدن پای نتورک ضروری است.
در حال حاضر، تنها ۵۶۲ میلیون توکن پای آزاد شده و در گردش است. نکته جالب توجه این است که بسیاری از کاربران اولیه تصمیم گرفته‌اند توکن‌های خود را برای دوره‌های طولانی‌مدت، حتی تا سه سال، قفل کنند. قفل شدن توکن‌ها می‌تواند تاثیر زیادی بر قیمت اولیه توکن در تاریخ لیست شدن پای نتورک داشته باشد.
در مورد قیمت احتمالی Pi در تاریخ لیست شدن پای نتورک، چند شاخص مهم را باید مورد بررسی قرار دهیم:
قیمت فعلی معاملات OTC (خارج از صرافی) پای حدود ۲ دلار است. این قیمت از معاملات غیررسمی نقطه به نقطه بین کاربران به دست آمده است.
قیمت IOU (معاملات سند بدهی) پای در صرافی‌هایی مانند HTX (هوبی سابق) حدود ۶۴ دلار است. البته باید توجه داشت که این قیمت‌ها تنها به معنای پیش‌بینی معامله‌گران از قیمت آینده است و لزوماً ارزش واقعی این توکن را منعکس نمی‌کند.
با توجه به عوامل مختلف مانند تعداد بالای کاربران فعال (بیش از ۴۵ میلیون نفر)، حجم بالای توکن‌های قفل شده و میزان علاقه‌مندی جامعه هندی به پای نتورک، تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که قیمت پای در زمان لانچ بین ۳۰ تا ۵۰ دلار باشد. البته این پیش‌بینی‌ها صرفا بر اساس داده‌های موجود است و هر چیزی از این بازار برمی‌آید.
نقشه راه پای نتورک چگونه بود؟
هدف اصلی پای نتورک ساده سازی استخراج ارز دیجیتال و ارائه آن برای عموم مردم از طریق گوشی های موبایل است.
مسیر توسعه این پروژه از زمان راه‌اندازی تا تاریخ لیست شدن پای نتورک را می‌توان به چند فاز مشخص تقسیم کرد. هر فاز با اهداف و دستاوردهای خاصی مشخص شده که در ادامه آن‌ها را مرور می‌کنیم.
فاز اول: لانچ بتا (۲۰۱۹)
سفر پای نتورک در دسامبر ۲۰۱۸ با انتشار نسخه آلفای اپلیکیشن موبایلی آغاز شد. این مرحله اولین قدم برای جذب پایونیرها (کاربران اولیه) بود که به چشم‌انداز اکوسیستم غیرمتمرکز پای علاقه‌مند بودند.
در ۱۴ مارس ۲۰۱۹، پروژه به طور رسمی همراه با وایت‌پیپر خود راه‌اندازی شد. این سند، هدف اصلی پروژه را مشخص کرد: ساده‌سازی استخراج ارز دیجیتال و ارائه آن برای عموم مردم از طریق گوشی‌های موبایل. ایده ماینینگ بدون نیاز به مصرف انرژی بالا به سرعت توجه فعالین بازار را جلب کرد و باعث شکل‌گیری یک جامعه فعال حول محور پروژه شد.
فاز دوم: تست‌نت (۲۰۲۰)
دقیقاً یک سال پس از لانچ رسمی، در ۱۴ مارس ۲۰۲۰، پای نتورک وارد مرحله بعدی خود در مسیر تمرکززدایی شد. در این فاز، تست‌نت لایو پای نتورک با نودهایی که توسط اعضای جامعه اجرا می‌شدند، راه‌اندازی شد.
تست‌نت نه تنها بر بهبود جنبه‌های فنی بلاکچین تمرکز داشت، بلکه فرصتی را برای توسعه‌دهندگان و پایونیرها فراهم کرد تا قابلیت‌های شبکه را با استفاده از توکن‌های آزمایشی بررسی کنند. جامعه کاربری با اجرای نودها، ارائه بازخورد و تست ویژگی‌های جدید، نقش خود را در شکل‌دهی و آماده‌سازی اکوسیستم برای آینده ایفا کرد.
فاز سوم بخش اول: مین‌نت بسته (۲۰۲۱-اکنون)
در دسامبر ۲۰۲۱، پای نتورک با راه‌اندازی مین‌نت بسته وارد فاز سوم شد. این امر اتفاق مهمی برای پروژه بود، زیرا بلاکچین پای نتورک به طور کامل عملیاتی شد. البته همچنان در یک محیط محدود و کنترل شده قرار داشت.
پای نتورک برای حفظ امنیت و کنترل وضعیت، شبکه را با یک فایروال از اتصالات خارجی مصون کرد. این ساختار به تیم اجازه داد تا ویژگی‌های کلیدی را توسعه داده و اکوسیستم را بدون دخالت خارجی تنظیم کند. در این مرحله، از کاربران خواسته شد تا احراز هویت خود را تکمیل کرده و به مین‌نت مهاجرت کنند.
فاز سوم بخش دوم: مین‌نت باز (همزمان با تاریخ لیست شدن پای نتورک)
قدم بعدی پای نتورک، انتقال شبکه به مین‌نت باز است که در تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۲۵ و همزمان با تاریخ لیست شدن پای نتورک برنامه‌ریزی شده است. این مرحله قرار است پتانسیل کامل بلاکچین غیرمتمرکز پای را آزاد کند. شروع این فاز به دو معیار کلیدی بستگی دارد:
تکمیل احراز هویت بخش اعظم پایونیرها
ایجاد یک اکوسیستم قوی در محیط بسته فعلی
این فاز با برداشتن فایروال اجرا شده در دوره مین‌نت بسته آغاز خواهد شد. حذف این محدودیت‌ها امکان اتصال خارجی را فراهم می‌کند و اجازه تعامل با سایر شبکه‌ها، کیف پول‌ها و هر کسی که مایل به اتصال به مین‌نت پای باشد را می‌دهد.
با وجود اعلام تاریخ لیست شدن پای نتورک، تیم پروژه تاکید کرده که اولویت اصلی آن‌ها اطمینان از آمادگی کامل شبکه و حفظ امنیت کاربران است و ممکن است باز هم شاهد تعویق تاریخ لیست شدن پای نتورک باشیم.
نگرانی ها از تاریخ لیست شدن پای نتورک
پای نتورک به ویژه در چین با اتهامات جدی در مورد شباهت ساختار آن با طرح های هرمی مواجه شده است.
علی‌رغم محبوبیت بالای پای نتورک و جامعه کاربری عظیم آن، چالش‌ها و نگرانی‌های متعددی درباره این پروژه مطرح شده است. این مسائل از حوزه‌های امنیتی گرفته تا مباحث قانونی و نظارتی را شامل می‌شوند.
مسائل امنیتی و نشت داده
یکی از جدی‌ترین چالش‌هایی که پای نتورک با آن مواجه شده، حادثه نشت داده در می ۲۰۲۱ بود. طی این حادثه، گزارش‌هایی مبنی بر نشت حدود ۱۷ گیگابایت اطلاعات شخصی از حدود ۱۰ هزار شهروند ویتنامی منتشر شد. این اطلاعات شامل جزئیات کارت شناسایی، آدرس منزل، شماره تلفن و ایمیل کاربران بود.
فرد مسئول نشت داده‌ها ادعا کرد که این اطلاعات از پای نتورک به دست آمده است. با این حال، پروژه این اتهامات را رد کرد و توضیح داد که فرآیند KYC آن‌ها توسط یک سرویس شخص ثالث به نام Yoti انجام می‌شود. Yoti نیز اعلام کرد که کارت‌های شناسایی ویتنامی در سرورهای آن‌ها ذخیره نمی‌شود. هنوز به این سوال مهم پاسخ شفافی داده نشده است.
هرمی بودن پای نتورک
پای نتورک به ویژه در چین با اتهامات جدی در مورد شباهت ساختار آن با طرح‌های هرمی مواجه شده است. سیستم رفرال‌گیری پروژه که در آن کاربران می‌توانند با دعوت دیگران نرخ ماینینگ خود را افزایش دهند، باعث ایجاد این نگرانی‌ها شده است.
در جولای ۲۰۲۳، اداره امنیت عمومی شهر هنگیانگ در استان هونان چین، پای کوین را به‌عنوان یک کلاهبرداری معرفی کرد. این اداره تاکید کرد که پای نتورک از یک مکانیزم سلسله مراتبی استفاده می‌کند که در آن دعوت‌کنندگان از آوردن اعضای جدید سود می‌برند.
چندین فرد تاثیرگذار در صنعت کریپتو، از جمله کالین وو و AB Kuai.Dong، در مورد خطرات قانونی همکاری با پای نتورک در چین هشدار داده‌اند. در پاسخ به این نگرانی‌ها، پای نتورک محدودیت‌هایی را برای معامله این توکن در برخی مناطق، از جمله چین، اعمال کرده است.
مشکلات فنی و عقب افتادن تاریخ لیست شدن پای نتورک
یکی دیگر از چالش‌های پای نتورک، مشکلات فنی مرتبط با فرآیند KYC و مهاجرت به مین‌نت بوده است. بسیاری از کاربران قدیمی گزارش داده‌اند که در تکمیل مراحل احراز هویت با مشکلاتی مواجه شده‌اند.
همچنین، تاکنون چندین بار تاریخ لیست شدن پای نتورک عقب افتاده است. این تاخیرها اگرچه به گفته تیم پروژه با هدف اطمینان از آمادگی کامل شبکه انجام شده‌اند، اما باعث ایجاد تردیدهایی در مورد توانایی پروژه برای یک لانچ اصولی شده است.
ایجاد محدودیت‌های جغرافیایی با نزدیک شدن به تاریخ لیست شدن پای نتورک
پای نتورک در برخی مناطق با محدودیت‌های قانونی و نظارتی روبرو است. صرافی‌هایی مانند OKX تایید کرده‌اند که پای نتورک درخواست روش لیستینگ جداگانه‌ای داده که معنای مشکلات پروژه با کشورهای مختلف است.
این محدودیت‌ها می‌تواند بر دسترسی جهانی به پروژه و امکان معامله توکن‌ها در برخی مناطق تاثیر بگذارد. همچنین، ممکن است بر تصمیم صرافی‌های بزرگ برای لیست کردن توکن پای پس از لانچ تاثیر منفی داشته باشد.
در ضمن اگر از داخل ایران در پای نتورک فعالیت کرده‌اید، باید بدانید که در هنگام KYC نمی‌توانید از مدارک ایرانی استفاده کنید.
کلام پایانی
پای نتورک با هدف دموکراتیزه کردن استخراج ارز دیجیتال از طریق گوشی‌های هوشمند، توانسته بیش از ۶۰ میلیون کاربر فعال را به خود جذب کند. پس از چندین سال تاخیر در تاریخ لیست شدن پای نتورک، این پروژه سرانجام تاریخ ۲۰ فوریه ۲۰۲۵ را برای لانچ مین‌نت باز خود اعلام کرده است.
پای نتورک با عرضه کل ۱۰۰ میلیارد توکنی که ۶۵ درصد آن به جامعه کاربران اختصاص یافته، به دنبال ایجاد یک اکوسیستم متعادل و پایدار است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد قیمت این توکن با فرا رسیدن تاریخ لیست شدن پای نتورک می‌تواند بین ۳۰ تا ۵۰ دلار باشد، هرچند این مبلغ صرفاً در حد حدس و گمان است.
سوالات متداول
آیا در حال حاضر امکان خرید و فروش توکن پای نتورک وجود دارد؟
خیر، در حال حاضر امکان خرید و فروش توکن پای وجود ندارد زیرا شبکه هنوز در فاز مین‌نت بسته قرار دارد. آنچه در برخی صرافی‌ها مانند BitMart و HTX مشاهده می‌کنید، توکن‌های IOU هستند که تنها نشان‌دهنده یک تعهد برای تحویل توکن‌های واقعی پس از لانچ هستند و خرید آن‌ها ریسک بالایی دارد. برای فروش Pi باید تا تاریخ لیست شدن پای نتورک صبر کنید.
چرا تاکنون چندین بار تاریخ لیست شدن پای نتورک به تعویق افتاده است؟
تیم پروژه دلیل اصلی عقب افتادن تاریخ لیست شدن پای نتورک را مقیاس وسیع آماده‌سازی‌های مورد نیاز عنوان کرده است. یکی از موانع اصلی، فرآیند احراز هویت میلیون‌ها کاربر است. تیم پای نتورک معتقد است که برای اطمینان از ثبات شبکه پس از لانچ، باید حداقل ۱۰ میلیون کاربر تایید شده داشته باشند.
آیا Pi در تاریخ لیست شدن پای نتورک در صرافی‌های بزرگ لیست خواهد شد؟
در حال حاضر ۱۲ صرافی خارجی مثل ال بنک، بینگ ایکس و کوینکس برای لیستینگ پای نتورک اعلام آمادگی کرده‌اند. لیست شدن این توکن در صرافی‌های متمرکز بزرگ مانند بایننس و کراکن نیازمند طی کردن فرآیندهای سختگیرانه و بررسی‌های دقیقی است. احتمالاً پای در صرافی‌های غیرمتمرکز که موانع کمتری برای لیستینگ توکن‌ها دارند، زودتر عرضه خواهد شد.
تیم تحریریه ارز دیجیتال کدام بروکر، متشکل از گروهی از متخصصان، تحلیلگران و نویسندگان حرفه‌ای بازار کریپتو است. تیم ما در زمینه بلاکچین، رمزارزها و دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi) فعالیت دارند و اینجا هستیم تا پیچیدگی‌های دنیای ارز دیجیتال را برای شما ساده و قابل‌فهم کنیم و برای شما محتوایی تولید کنیم که علاوه بر کاربردی بودن، به رشد اطلاعات شما هم کمک کند.
