فارکس و کریپتو دو مورد از مهم‌ترین بازارهای سرمایه‌گذاری در جهان محسوب می‌شوند. فارکس یا بازار ارز خارجی، بازاری با قدمت طولانی است که در آن ارزهای مختلف جهان معامله می‌شوند و حجم معاملات روزانه آن به بیش از 6 تریلیون دلار می‌رسد. در مقابل، کریپتو یا ارزهای دیجیتال، بازاری نوظهور است که با استفاده از فناوری بلاکچین، امکان معامله دارایی‌های دیجیتال را فراهم می‌کند.
اگر قصد ورود به دنیای معاملات مالی را دارید، انتخاب بین فارکس و کریپتو اولین گام است. هر دو بازار مزایا و معایب خاص خود را دارند و موفقیت در هر یک از آن‌ها نیازمند درک کامل ویژگی‌ها، ریسک‌ها و فرصت‌های موجود است.
در این مقاله جامع، به بررسی تفاوت‌های بین فارکس و کریپتو خواهیم پرداخت. از ساعات معاملاتی و نوسانات قیمت گرفته تا قوانین و مقررات و پتانسیل سودآوری، تمام جنبه‌های مهم را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
این مقاله توسط تحلیل‌گر بازار مالی
امیرحسین پیروزی
تأیید شده است.
لطفا قبل از انجام معامله، آموزش‌های لازم را بگذرانید.
فارکس چیست؟
در بازار فارکس، معاملات همیشه در قالب جفت ارزها انجام می‌شود.
در دنیای معاملات مالی، فارکس یا به عبارت کامل‌تر Foreign Exchange، به بازار جهانی تبادل ارزهای خارجی اشاره دارد. این بازار که بزرگترین بازار مالی جهان محسوب می‌شود، با حجم معاملات روزانه بیش از 6 تریلیون دلار، مکانی است که در آن ارزهای مختلف جهان در برابر یکدیگر معامله می‌شوند. فارکس به‌عنوان یک بازار غیرمتمرکز، از طریق شبکه‌ای جهانی از بانک‌ها، موسسات مالی و معامله‌گران مانند بروکر لایت فایننس فعالیت می‌کند.
در بازار فارکس، معاملات همیشه در قالب جفت ارزها انجام می‌شود. برای مثال، وقتی از EUR/USD صحبت می‌کنیم، به معنی خرید یورو و فروش دلار آمریکا یا برعکس است. این جفت‌های ارزی به سه دسته اصلی، فرعی و نامتعارف تقسیم می‌شوند. جفت‌های اصلی مانند EUR/USD ،GBP/USD و USD/JPY بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص می‌دهند و معمولاً از نقدشوندگی بالایی برخوردار هستند.
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد بازار فارکس، ساعات کاری آن است. این بازار در طول روزهای کاری هفته (دوشنبه تا جمعه) به‌صورت 24 ساعته فعال است. معاملات از بازار سیدنی شروع شده و به ترتیب به توکیو، لندن و نیویورک منتقل می‌شود.
مشارکت‌کنندگان اصلی در بازار فارکس را می‌توان به چند گروه تقسیم کرد:
بانک‌های مرکزی که نقش تنظیم‌کننده نرخ ارز ملی را بر عهده دارند
بانک‌های تجاری که مرکز اصلی تبادلات ارزی بین‌المللی هستند
صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های بزرگ
کارگزاری‌های فارکس و معامله‌گران خرد
نحوه کار بازار فارکس بر اساس اصل عرضه و تقاضا است. قیمت‌ها در این بازار تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله شاخص‌های اقتصادی، تصمیمات بانک‌های مرکزی، رویدادهای سیاسی و حتی بلایای طبیعی قرار می‌گیرند. معامله‌گران با استفاده از تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال، تلاش می‌کنند تا روند حرکت قیمت‌ها را پیش‌بینی کنند.
یکی از مفاهیم کلیدی در معاملات فارکس، اهرم مالی است. اهرم به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با سرمایه کمتر، حجم معاملاتی بزرگتری را کنترل کنند. برای مثال، با اهرم 1:100، می‌توان با 1,000 دلار سرمایه، معاملاتی به ارزش 100,000 دلار انجام داد. البته باید توجه داشت که اهرم مالی همانطور که می‌تواند سود را افزایش دهد، ریسک ضرر را نیز به همان نسبت بالا می‌برد.
بیت کوین به‌عنوان اولین و معروف‌ترین ارز دیجیتال شناخته می‌شود که اغلب به‌عنوان «طلای دیجیتال» از آن یاد می‌شود.
پیش از بررسی تفاوت فارکس و کریپتو، ابتدا از تعریف هر یک شروع می‌کنیم. ارزهای دیجیتال یا کریپتوکارنسی‌ها، شکل جدیدی از دارایی‌های مالی هستند که بر پایه فناوری بلاکچین عمل می‌کنند. برخلاف ارزهای سنتی که توسط بانک‌های مرکزی کنترل می‌شوند، ارزهای دیجیتال به‌صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به نهاد مرکزی کنترل‌کننده فعالیت می‌کنند. این ویژگی باعث شده تا کریپتو به‌عنوان یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گرانی که به دنبال استقلال از سیستم‌های مالی سنتی هستند، مطرح شود.
بلاکچین، فناوری زیربنایی ارزهای دیجیتال، در واقع یک دفتر کل توزیع‌شده است که تمام تراکنش‌ها در آن به‌صورت شفاف و غیرقابل تغییر ثبت می‌شوند. این سیستم از طریق شبکه‌ای از کامپیوترها که به آن‌ها ماینر گفته می‌شود، تراکنش‌ها را تأیید و ثبت می‌کند. استفاده از رمزنگاری پیشرفته در این فناوری، امنیت تراکنش‌ها را تضمین می‌کند و امکان جعل یا تقلب را به حداقل می‌رساند.
بیت کوین به‌عنوان اولین و معروف‌ترین ارز دیجیتال شناخته می‌شود که اغلب به‌عنوان «طلای دیجیتال» از آن یاد می‌شود. پس از آن، اتریوم با قابلیت‌های قراردادهای هوشمند خود، توانسته جایگاه ویژه‌ای در این بازار پیدا کند. علاوه بر این‌ها، استیبل کوین‌ها مانند USDT و USDC که ارزش خود را به دلار آمریکا پیوند زده‌اند، نقش مهمی در تسویه معاملات و تأمین نقدینگی بین صرافی‌ها و معامله‌گران ایفا می‌کنند.
معاملات در بازار کریپتو از طریق صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز انجام می‌شود:
صرافی‌های متمرکز (CEX): پلتفرم‌هایی مانند بایننس که به‌عنوان واسطه عمل می‌کنند
صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX): پلتفرم‌هایی که معاملات در آن‌ها بدون واسطه و مستقیماً بین کاربران انجام می‌شود
نوآوری در بازار کریپتو به سرعت در حال گسترش است. علاوه بر معاملات ساده خرید و فروش، امکاناتی مانند استیکینگ (سپرده‌گذاری ارز دیجیتال برای کسب سود)، ییلد فارمینگ (کشت سود) و دیفای (فاینانس غیرمتمرکز) فرصت‌های جدیدی برای کسب سود ایجاد کرده‌اند.
هر دو بازار فارکس و کریپتو مزایا و معایب خاص خود را دارند و موفقیت در هر یک از آن‌ها نیازمند درک کامل ویژگی‌ها، ریسک‌ها و فرصت‌های موجود است.
تفاوت های اصلی فارکس و کریپتو
بازار فارکس در طول روزهای کاری هفته (دوشنبه تا جمعه) به‌صورت 24 ساعته فعال است. در مقابل، بازار کریپتو به‌صورت 24 ساعته در 7 روز هفته فعال است.
در مقایسه فارکس و کریپتو، تفاوت‌های زیادی وجود دارد که درک آن‌ها برای انتخاب بازار مناسب ضروری است. این تفاوت‌ها در جنبه‌های مختلفی از جمله ساعات معاملاتی، نقدشوندگی، نوسانات قیمت و چارچوب‌های قانونی نمود پیدا می‌کنند.
ساعات معاملاتی و دسترسی
بازار فارکس در طول روزهای کاری هفته (دوشنبه تا جمعه) به‌صورت 24 ساعته فعال است. در مقابل، بازار کریپتو به‌صورت 24 ساعته در 7 روز هفته فعال است و حتی در تعطیلات آخر هفته نیز معاملات در آن جریان دارد. البته باید توجه داشت که در بازار کریپتو، واریز و برداشت‌ها معمولاً تابع ساعات کاری بانک‌ها هستند.
نقدشوندگی و حجم معاملات فارکس و کریپتو
فارکس با حجم معاملات روزانه بیش از 6 تریلیون دلار، بزرگترین بازار مالی جهان است. این حجم بالای معاملات منجر به نقدشوندگی بسیار بالا و اسپردهای (فاصله قیمت خرید و فروش) پایین می‌شود. معامله‌گران می‌توانند به راحتی به معاملات وارد و از آن‌ها خارج شوند، بدون اینکه تأثیر چندانی بر قیمت بگذارند.
در مقابل، بازار کریپتو با وجود رشدی که داشته، هنوز نقدشوندگی کمتری نسبت به فارکس دارد. حجم معاملات در این بازار در مقیاس میلیاردها دلار است و نقدشوندگی می‌تواند بسته به ارز دیجیتال مورد نظر متفاوت باشد. ارزهای دیجیتال اصلی مانند بیت کوین و اتریوم معمولاً نقدشوندگی بالاتری نسبت به ارزهای کوچکتر دارند.
نوسانات قیمت فارکس و کریپتو
یکی از تفاوت‌های اساسی بین فارکس و کریپتو، میزان نوسانات قیمت است. در بازار فارکس، جفت ارزهای اصلی معمولاً نوسانات محدودتری دارند و در طول روز حدود 50 تا 100 پیپ (0.5 تا 1 درصد) حرکت می‌کنند. این ثبات نسبی به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با اطمینان بیشتری استراتژی‌های خود را پیاده کنند.
بازار کریپتو به نوسانات شدید خود معروف است. قیمت‌ها می‌توانند در طول یک روز 5 تا 20 درصد یا حتی بیشتر تغییر کنند. این نوسانات شدید می‌تواند فرصت‌های سودآوری بالایی ایجاد کند، اما در عین حال ریسک معاملات را نیز به شدت افزایش می‌دهد.
قوانین و مقررات فارکس و کریپتو
فارکس از نظر قانونی و نظارتی ساختار بسیار منسجم‌تری دارد. در اکثر کشورها، نهادهای نظارتی قدرتمندی مانند FCA در انگلستان، ASIC استرالیا و CFTC در آمریکا بر این بازار نظارت می‌کنند. این نظارت شامل الزامات سرمایه برای کارگزاران، حفاظت از سرمایه مشتریان و قوانین ضد پولشویی می‌شود.
در مقابل، چارچوب قانونی برای کریپتو هنوز در حال شکل‌گیری است و در کشورهای مختلف رویکردهای متفاوتی نسبت به آن وجود دارد. برخی کشورها قوانین سختگیرانه‌ای وضع کرده‌اند، در حالی که برخی دیگر رویکرد آزادتری دارند.
مشارکت‌کنندگان بازار فارکس و کریپتو
ساختار مشارکت‌کنندگان فارکس و کریپتو نیز متفاوت است. در فارکس، بانک‌های بزرگ، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های چندملیتی نقش اصلی را ایفا می‌کنند و معامله‌گران خرد بخش کوچکتری از بازار را تشکیل می‌دهند.
در بازار کریپتو، معامله‌گران خرد حضور پررنگ‌تری دارند، اگرچه در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاران نهادی نیز به تدریج وارد این بازار شده‌اند. این تفاوت در ترکیب مشارکت‌کنندگان می‌تواند بر نحوه حرکت قیمت‌ها و استراتژی‌های معاملاتی تأثیرگذار باشد.
مزایا و معایب فارکس
نقدشوندگی بالا یکی از برجسته‌ترین مزایای بازار فارکس است.
بازار فارکس با قدمت طولانی و ساختار منسجم خود، مزایا و معایب خاص خود را دارد. درک این نقاط قوت و ضعف می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری بین فارکس و کریپتو کمک شایانی کند.
مزایای اصلی معاملات فارکس
نقدشوندگی بالا یکی از برجسته‌ترین مزایای بازار فارکس است. معامله‌گران می‌توانند به راحتی و با کمترین تأثیر بر قیمت، معاملات خود را انجام دهند. این نقدشوندگی بالا به کاهش اسپردها و هزینه‌های معاملاتی نیز کمک می‌کند.
ثبات نسبی بازار فارکس مزیت دیگری است که آن را برای بسیاری از معامله‌گران جذاب می‌کند. نوسانات محدودتر در جفت ارزهای اصلی، امکان پیاده‌سازی استراتژی‌های معاملاتی با ریسک کنترل‌شده را فراهم می‌کند.
وجود چارچوب قانونی مشخص و نظارت قوی، امنیت بیشتری را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. کارگزاری‌های فارکس تحت نظارت نهادهای معتبر مالی فعالیت می‌کنند و ملزم به رعایت استانداردهای سختگیرانه در حفاظت از سرمایه مشتریان هستند.
امکان استفاده از اهرم مالی بالا در فارکس – حتی تا چند هزار برابر – به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با سرمایه کمتر، حجم معاملاتی بزرگتری را مدیریت کنند. این ویژگی می‌تواند پتانسیل سودآوری را افزایش دهد، اگرچه باید با احتیاط از آن استفاده شود.
پیچیدگی بازار فارکس یکی از چالش‌های اصلی آن است. عوامل متعددی از جمله شاخص‌های اقتصادی، سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی، رویدادهای سیاسی و حتی بلایای طبیعی می‌توانند بر قیمت‌ها تأثیر بگذارند. درک و تحلیل همه این عوامل نیازمند دانش و تجربه بالایی است.
اهرم مالی بالا، در عین حال که یک مزیت محسوب می‌شود، می‌تواند ریسک قابل توجهی نیز ایجاد کند. استفاده نادرست از اهرم می‌تواند به سرعت منجر به از دست رفتن سرمایه شود. معامله‌گران تازه‌کار به خصوص باید در استفاده از اهرم بسیار محتاط باشند.
هزینه‌های پنهان در معاملات فارکس نیز می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. علاوه بر اسپردها، هزینه‌های سوآپ (بهره شبانه) برای نگهداری معاملات در شب می‌تواند بر سودآوری تأثیر منفی بگذارد.
محدودیت ساعات معاملاتی در آخر هفته‌ها می‌تواند برای برخی معامله‌گران مشکل‌ساز باشد. اخبار مهم یا رویدادهای غیرمنتظره در تعطیلات آخر هفته می‌توانند منجر به شکاف قیمتی (گپ) در بازگشایی بازار شوند.
خطر دستکاری بازار، به خصوص در جفت ارزهای کم‌حجم‌تر یا در ساعات کم‌تردد، وجود دارد. بازیگران بزرگ بازار می‌توانند با حرکات عمده خود، قیمت‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.
مدیریت استرس در معاملات فارکس نیز مهم است. سرعت بالای معاملات و نیاز به تصمیم‌گیری سریع می‌تواند فشار روانی زیادی ایجاد کند. این موضوع به خصوص برای معامله‌گران روزانه که نیاز به تمرکز مداوم دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
مزایا و معایب کریپتو
دسترسی همه روزه به بازار یکی از مزایای کریپتو است.
بازار ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک بازار جوان در دنیای مالی، فرصت‌ها و چالش‌های منحصر به فردی را برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران ایجاد کرده است. درک این مزایا و معایب می‌تواند در تصمیم‌گیری بین فارکس و کریپتو کمک‌کننده باشد.
مزایای اصلی معاملات کریپتو
پتانسیل سودآوری بالا یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های بازار کریپتو است. نوسانات قیمتی شدید می‌تواند فرصت‌های کسب سود زیادی را در کوتاه‌مدت ایجاد کند. برای مثال، برخی ارزهای دیجیتال می‌توانند در طول یک روز بازدهی چند ده درصدی داشته باشند که در بازارهای سنتی مانند فارکس بسیار نادر است.
دسترسی همه روزه به بازار یکی دیگر از مزایای کریپتو است. برخلاف فارکس که در آخر هفته‌ها تعطیل است، معامله‌گران کریپتو می‌توانند در هر زمان از شبانه‌روز و در تمام روزهای هفته به معامله بپردازند.
موانع ورود پایین‌تر در مقایسه با بازارهای سنتی از دیگر مزایای کریپتو است. برای شروع معامله در این بازار، نیاز به سرمایه اولیه زیادی نیست و می‌توان با مبالغ کوچک شروع کرد. همچنین، ایجاد حساب در صرافی‌های کریپتو معمولاً ساده‌تر از افتتاح حساب در بروکرهای فارکس است.
معایب و ریسک‌های کریپتو
نوسانات شدید قیمت، همانطور که می‌تواند یک مزیت مهم باشد، ریسک مهمی نیز محسوب می‌شود. قیمت‌ها می‌توانند به سرعت سقوط کنند و سرمایه‌گذاران می‌توانند در مدت کوتاهی بخش زیادی از سرمایه خود را از دست بدهند.
ریسک‌های امنیتی یکی از جدی‌ترین چالش‌های بازار کریپتو است. هک شدن صرافی‌ها، سرقت دارایی‌های کیف پول‌های دیجیتال و کلاهبرداری‌های مختلف مثل راگ پول از جمله این خطرات هستند. از دست دادن کلیدهای خصوصی می‌تواند منجر به از دست رفتن غیرقابل بازگشت دارایی‌ها شود.
عدم وجود چارچوب قانونی یکپارچه چالش دیگری در کریپتو است. قوانین و مقررات در کشورهای مختلف متفاوت است و تغییرات ناگهانی در قوانین می‌تواند بر قیمت‌ها تأثیر منفی بگذارد. همچنین، عدم وجود نظارت کافی می‌تواند زمینه را برای دستکاری بازار فراهم کند.
نقدشوندگی پایین‌تر در برخی ارزهای دیجیتال می‌تواند مشکل‌ساز باشد. خرید یا فروش مقادیر زیاد به خصوص در ارزهای کوچکتر، می‌تواند تأثیر زیادی بر قیمت بگذارد و باعث اسلیپیج قیمتی شود.
نگرانی‌های زیست‌محیطی، به خصوص در مورد ارزهای دیجیتالی که از مکانیسم اثبات کار استفاده می‌کنند، وجود دارد. مصرف بالای انرژی در فرآیند استخراج می‌تواند به انتقادات اجتماعی و محدودیت‌های قانونی منجر شود.
و در آخر ریسک پروژه‌های تقلبی و توکن‌های بی‌ارزش نیز در این بازار بالاست. بسیاری از پروژه‌های جدید ممکن است صرفاً با هدف کلاهبرداری ایجاد شده باشند یا پس از مدتی شکست بخورند.
کلام پایانی
در مقایسه فارکس و کریپتو، هر دو بازار ویژگی‌های خاص خود را دارند که می‌تواند برای گروه‌های مختلف معامله‌گران جذاب باشد. فارکس با نقدشوندگی بالا، ثبات نسبی و چارچوب قانونی مشخص، محیطی امن‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر را برای معامله‌گران فراهم می‌کند. این بازار برای افرادی که به دنبال درآمد ثابت و ریسک کنترل‌شده هستند، می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد.
در مقابل، بازار کریپتو با نوسانات بالا و پتانسیل سودآوری بیشتر، برای معامله‌گرانی که تحمل ریسک بالاتری دارند جذاب‌تر است. این بازار همچنین با موانع ورود کمتر و دسترسی 24/7، انعطاف‌پذیری بیشتری را ارائه می‌دهد. البته باید توجه داشت که ریسک‌های امنیتی و عدم وجود نظارت کافی از چالش‌های جدی این بازار هستند.
انتخاب بین فارکس و کریپتو باید بر اساس اهداف، میزان تحمل ریسک، سرمایه در دسترس و دانش فنی فرد انجام شود. توصیه می‌شود قبل از ورود به هر یک از این بازارها، مطالعه کافی انجام داده و با حساب دمو یا سرمایه کم شروع کنید تا با محیط معاملاتی آشنا شوید و استراتژی‌های خود را بیازمایید.
سوالات متداول
آیا بازار فارکس و کریپتو برای تازه‌کارها مناسب است؟
بازار فارکس به دلیل وجود قوانین مشخص، نوسانات کمتر و منابع آموزشی گسترده می‌تواند گزینه مناسب‌تری برای تازه‌کارها باشد. همچنین امکان استفاده از حساب‌های دمو در این بازار، یادگیری را آسان‌تر می‌کند. با این حال، برخی افراد ممکن است به دلیل موانع ورود کمتر و امکان شروع با سرمایه کم، بازار کریپتو را ترجیح دهند.
کدام بازار سودآوری بیشتری دارد، فارکس یا کریپتو؟
سودآوری در هر دو بازار به عوامل مختلفی از جمله شرایط بازار، استراتژی معاملاتی و مهارت معامله‌گر بستگی دارد. بازار فارکس معمولاً سودهای ثابت‌تر اما کمتری را ارائه می‌دهد و امکان کسب سود در هر دو جهت بازار (صعودی و نزولی) وجود دارد. در مقابل، بازار کریپتو پتانسیل سودآوری بالاتری دارد اما با ریسک بیشتری همراه است. همچنین در بازار کریپتو، روش‌های درآمدزایی متنوع‌تری مانند استیکینگ و ییلد فارمینگ وجود دارد.
آیا می‌توان همزمان در هر دو بازار فارکس و کریپتو فعالیت کرد؟
فعالیت همزمان در هر دو بازار امکان‌پذیر است و می‌تواند به تنوع‌بخشی پرتفوی سرمایه‌گذاری کمک کند.
تیم تحریریه ارز دیجیتال کدام بروکر، متشکل از گروهی از متخصصان، تحلیلگران و نویسندگان حرفه‌ای بازار کریپتو است. تیم ما در زمینه بلاکچین، رمزارزها و دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi) فعالیت دارند و اینجا هستیم تا پیچیدگی‌های دنیای ارز دیجیتال را برای شما ساده و قابل‌فهم کنیم و برای شما محتوایی تولید کنیم که علاوه بر کاربردی بودن، به رشد اطلاعات شما هم کمک کند.
