نقره به‌عنوان دومین فلز گرانبها پس از طلا، در حال حاضر در بین ایرانیان محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. امروزه خرید نقره در بورس از طریق قراردادهای آتی امکان‌پذیر است. این روش علاوه بر تضمین امنیت معاملات، امکان کسب سود از نوسانات قیمت نقره را با حداقل سرمایه نیز فراهم می‌کند.
از آنجا که در حال حاضر صندوق نقره در بورس ایران وجود ندارد، تنها راه سرمایه‌گذاری در این فلز گرانبها از طریق بازار مشتقه و خرید قراردادهای آتی است. قیمت نقره همبستگی بالایی با قیمت جهانی طلا دارد و معمولاً در شرایط بد اقتصادی، به‌عنوان یک دارایی امن مورد توجه قرار می‌گیرد.
برای خرید نقره در بورس، آشنایی با مکانیزم معاملات آتی، شرایط و ضوابط بازار و نحوه مدیریت ریسک ضروری است. در این مقاله، تمام آنچه برای خرید نقره در بورس نیاز دارید را به زبان ساده توضیح خواهیم داد.
این مقاله توسط تحلیل‌گر بازار مالی
امیرحسین پیروزی
تأیید شده است.
لطفا قبل از انجام معامله، آموزش‌های لازم را بگذرانید.
آشنایی با قرارداد آتی نقره در بورس
در قرارداد آتی نقره، فروشنده متعهد می‌شود در تاریخ سررسید، مقدار مشخصی نقره را با قیمت توافق شده به فروش برساند و خریدار نیز متعهد می‌شود نقره را با همان مشخصات خریداری کند.
قرارداد آتی نقره یک قرارداد دوطرفه در بازار مشتقه بورس کالاست که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد با استفاده از اهرم در بازار نقره سرمایه‌گذاری کنند. در این قرارداد، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که در تاریخ مشخصی در آینده (موعد سررسید)، مقدار معینی نقره را با قیمتی که در زمان انعقاد قرارداد تعیین می‌شود، معامله کنند.
در قرارداد آتی نقره، فروشنده متعهد می‌شود در تاریخ سررسید، مقدار مشخصی نقره را با قیمت توافق شده به فروش برساند و خریدار نیز متعهد می‌شود نقره را با همان مشخصات خریداری کند. به منظور اطمینان از انجام تعهدات، طرفین معامله باید مبلغی را به‌عنوان وجه تضمین به اتاق پایاپای بورس پرداخت کنند.
ویژگی‌های قرارداد آتی نقره
در قرارداد آتی نقره اندازه هر قرارداد 100 گرم نقره است و نقره تحویلی باید به‌صورت ساچمه با حداقل درجه خلوص 999 باشد. معاملات در روزهای عادی از ساعت 10 صبح تا 17 و در روز آخر معاملاتی از ساعت 10 تا 13 انجام می‌شود.
حد نوسان قیمت روزانه در این قراردادها حداکثر 5 درصد مثبت یا منفی نسبت به قیمت تسویه روز قبل است. همچنین حداکثر حجم هر سفارش 25 قرارداد تعیین شده که این محدودیت به منظور کنترل ریسک و جلوگیری از نوسانات شدید قیمت اعمال می‌شود.
تفاوت‌های اساسی قرارداد آتی نقره با سایر قراردادهای آتی
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های قرارداد آتی نقره با سایر قراردادهای آتی در بورس کالا، نحوه تحویل فیزیکی کالاست. برخلاف سایر قراردادها که معمولاً با گواهی سپرده کالایی تسویه می‌شوند، در قرارداد آتی نقره، تحویل به‌صورت فیزیکی و در بانک‌های مورد تأیید بورس کالا انجام می‌شود.
تفاوت دیگر در مورد مالیات است. خریداران نقره در زمان تحویل فیزیکی باید 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند، در حالی که سایر قراردادهای آتی مشمول این مالیات نیستند. همچنین فروشندگان نقره باید در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت‌نام کرده و دارای گواهی مربوطه باشند.
قیمت تسویه نهایی در قرارداد آتی نقره نیز به روش متفاوتی محاسبه می‌شود. این قیمت بر اساس فرمول خاصی که شامل قیمت جهانی نقره، قیمت طلا و نرخ ارز است، توسط سازمان بورس محاسبه و اعلام می‌شود. این در حالی است که در سایر قراردادهای آتی، قیمت تسویه معمولاً بر اساس میانگین قیمت‌های معاملاتی تعیین می‌شود.
جریمه نکول در قراردادهای آتی نقره معادل یک دهم درصد ارزش قرارداد است که نسبت به قراردادهای آتی کالاهای کشاورزی که جریمه آن‌ها یک درصد است، کمتر می‌باشد. این جریمه به نفع طرف مقابل از مشتری نکول‌کننده کسر می‌شود و علاوه بر آن، کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول‌کننده دریافت خواهد شد.
برای خرید نقره در بورس، داشتن دو کد معاملاتی ضروری است.
برای خرید نقره در بورس، باید مراحل متفاوتی را طی کنید. این فرآیند از دریافت کدهای معاملاتی شروع شده و تا انجام معاملات ادامه می‌یابد. در ادامه به بررسی تمام مراحل و پیش‌نیازهای خرید نقره در بورس می‌پردازیم.
پیش‌نیازهای خرید نقره در بورس
برای خرید نقره در بورس، داشتن دو کد معاملاتی ضروری است. اولین قدم، ثبت‌نام در سامانه سجام و دریافت کد بورسی است. اگر پیش از این کد بورسی دریافت کرده‌اید، نیازی به انجام مجدد این مرحله نیست. در مرحله بعد، باید کد معاملاتی بازار مشتقه (کد معاملاتی بورس کالا) را دریافت کنید. این کد با مراجعه به یکی از شعب کارگزاری‌های دارای مجوز مانند کارگزاری مفید و ارائه مدارک شناسایی صادر می‌شود.
علاوه بر کدهای معاملاتی، داشتن دانش کافی درباره معاملات آتی و آشنایی با قوانین و مقررات بازار مشتقه هنگام خرید نقره در بورس نیز ضروری است. همچنین باید توانایی مالی کافی برای تأمین وجه تضمین اولیه را داشته باشید.
مراحل خرید نقره در بورس
پس از اخذ کدهای معاملاتی، برای خرید نقره در بورس باید مراحل زیر را طی کنید:
واریز وجه تضمین اولیه به حساب عملیاتی خود نزد کارگزاری
انتخاب نماد قرارداد آتی نقره مورد نظر با سررسید مشخص
ورود به سامانه معاملات برخط قراردادهای مشتقه از طریق کارگزاری
ثبت سفارش خرید با مشخص کردن تعداد قرارداد و قیمت پیشنهادی
در صورت تطابق قیمت پیشنهادی شما با قیمت فروشنده، معامله انجام می‌شود و موقعیت خرید برای شما ثبت می‌گردد. از این لحظه، سود یا زیان شما به‌صورت روزانه بر اساس تغییرات قیمت تسویه محاسبه و به حساب شما واریز یا از آن برداشت می‌شود.
نماد معاملاتی نقره در بورس
نماد معاملاتی قراردادهای آتی نقره در بورس با حروف SIL شروع می‌شود و به دنبال آن، چهار حرف و عدد دیگر قرار می‌گیرد. دو حرف اول نشان‌دهنده ماه قرارداد و دو عدد آخر نشان‌دهنده سال قرارداد است. برای مثال، نماد SILAZ02 نشان‌دهنده قرارداد آتی نقره با سررسید آذر ۱۴۰۲ است.
برای مشاهده لیست کامل نمادهای قرارداد آتی نقره می‌توانید به بخش آمار معاملات در سایت بورس کالا مراجعه کنید. در این بخش، تمامی نمادهای فعال به همراه قیمت‌های معاملاتی و حجم معاملات قابل مشاهده است.
توجه داشته باشید که در هر زمان، چندین نماد معاملاتی با سررسیدهای مختلف در بازار فعال هستند و شما می‌توانید بر اساس استراتژی معاملاتی خود، نماد مورد نظر را انتخاب کنید. همچنین پیش از انجام معامله، باید به حد نوسان قیمت روزانه و قیمت تسویه روز قبل توجه داشته باشید تا سفارش شما در محدوده مجاز قیمتی قرار گیرد.
با خرید نقره در بورس، می‌توانید با پیش‌بینی روند قیمت نقره در کوتاه‌مدت و استفاده از نوسانات روزانه کسب سود کنید.
مشخصات فنی قرارداد آتی نقره
هر قرارداد آتی هنگام خرید نقره در بورس معادل 100 گرم نقره خام است.
پیش از خرید نقره در بورس بایستی با مشخصات فنی قرارداد آتی نقره آشنا شوید. این مشخصات شامل جزئیات دقیق قرارداد، شرایط تحویل، محدودیت‌های معاملاتی و سایر الزامات فنی است که در ادامه به تفصیل بررسی می‌شوند.
اندازه قرارداد و استاندارد تحویل
هر قرارداد آتی هنگام خرید نقره در بورس معادل 100 گرم نقره خام است. نقره تحویلی باید به شکل ساچمه و با درجه خلوص حداقل 999 باشد. این استانداردسازی به منظور تضمین کیفیت و یکنواختی کالای مورد معامله است. فروشندگان موظف هستند نقره را با همین مشخصات در زمان سررسید تحویل دهند و در صورت عدم تطابق با استانداردها، نقره تحویلی پذیرفته نخواهد شد.
محل تحویل نقره در انبارهای مورد تأیید بورس است که معمولاً 10 روز قبل از پایان دوره معاملاتی هر نماد توسط بورس اعلام می‌شود. هزینه‌های مربوط به انبارداری تا زمان تحویل بر عهده فروشنده و پس از آن بر عهده خریدار است.
وجه تضمین و حداقل وجه تضمین
وجه تضمین اولیه خرید نقره در بورس در قراردادهای آتی به‌صورت پویا محاسبه می‌شود و مقدار آن ثابت نیست. این مبلغ بر اساس فرمولی که شامل میانگین قیمت‌های تسویه روزانه در تمامی سررسیدهای قراردادهای آتی نقره است، محاسبه می‌گردد. وجه تضمین در پایان هر روز معاملاتی تعدیل شده و پس از دو روز کاری اعمال می‌شود.
حداقل وجه تضمین برابر با 70 درصد وجه تضمین اولیه است. این بدان معناست که اگر موجودی حساب معامله‌گر به کمتر از این مقدار برسد، وی باید نسبت به تأمین کسری وجه تضمین اقدام کند. تغییرات وجه تضمین از طریق سامانه معاملاتی ابزار مشتقه به معامله‌گران اطلاع‌رسانی می‌شود.
ساعات معاملاتی و محدودیت‌های حجمی
معاملات قراردادهای آتی نقره در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 10 تا 17 و در روزهای پنجشنبه از ساعت 10 تا 15 انجام می‌شود. در آخرین روز معاملاتی، ساعت معاملات به 10 تا 13 محدود شده تا فرآیند تسویه و تحویل به درستی انجام شود.
حداکثر حجم هر سفارش در قراردادهای آتی نقره 25 قرارداد است. همچنین سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز برای اشخاص حقیقی و حقوقی 500 موقعیت در هر نماد معاملاتی است. این محدودیت برای بازارگردان‌ها 1500 موقعیت است که می‌تواند تا 10 درصد موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد افزایش یابد.
حد نوسان قیمت روزانه و کارمزدها
حد نوسان قیمت روزانه در قراردادهای آتی نقره حداکثر 5 درصد مثبت یا منفی نسبت به قیمت تسویه روز قبل است. کمترین تغییر قیمت سفارش برای هر گرم 100 ریال است که برای هر قرارداد معادل 10,000 ریال می‌شود.
کارمزد معاملات بر اساس ارزش هر قرارداد محاسبه می‌شود. ارزش قرارداد از حاصل‌ضرب قیمت معامله شده در اندازه قرارداد به دست می‌آید. همچنین در زمان تسویه و تحویل، کارمزدهای مجزایی بر اساس درصدی از ارزش هر قرارداد (محاسبه شده با آخرین قیمت تسویه) دریافت می‌شود.
روش های کسب سود از خرید نقره در بورس
با خرید نقره در بورس، می‌توانید با پیش‌بینی روند قیمت نقره در کوتاه‌مدت و استفاده از نوسانات روزانه کسب سود کنید. در این روش، معامله‌گر پیش از موعد سررسید، موقعیت خود را با گرفتن موقعیت معکوس می‌بندد. برای مثال، اگر قرارداد آتی نقره را با قیمت 39,000 تومان خریده باشد و قیمت به 44,000 تومان برسد، می‌تواند با اخذ موقعیت فروش، سود 5,000 تومانی به ازای هر گرم را محقق کند.
سرمایه‌گذاری بلندمدت
در این روش از خرید نقره در بورس، سرمایه‌گذار با تحلیل روندهای بلندمدت بازار نقره و عوامل بنیادی مؤثر بر قیمت آن، موقعیت‌های خود را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کند. این استراتژی معمولاً برای کسانی مناسب است که به افزایش قیمت نقره در بلندمدت اعتقاد دارند.
آربیتراژ قیمتی
این روش از خرید نقره در بورس شامل استفاده از تفاوت قیمت بین بازار نقدی و آتی نقره یا تفاوت قیمت بین قراردادهای آتی با سررسیدهای مختلف است.
فرآیند تحویل فیزیکی نقره
خریداران در زمان تحویل باید ارزش کامل قرارداد را به همراه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده در حساب عملیاتی خود داشته باشند.
فرآیند تحویل فیزیکی پس از خرید نقره در بورس با ارائه گواهی آمادگی تحویل آغاز می‌شود. معامله‌گران تنها 15 دقیقه پس از اتمام جلسه معاملاتی در آخرین روز معاملاتی فرصت دارند تا این گواهی را ارائه دهند. برای فروشندگان، داشتن گواهی ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده الزامی است و کارگزاران موظف به اخذ این مدارک از ایشان هستند.
خریداران در زمان تحویل باید ارزش کامل قرارداد را به همراه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده در حساب عملیاتی خود داشته باشند. در صورت عدم تأمین وجه کافی، خریدار مشمول جریمه نکول خواهد شد. این جریمه معادل یک دهم درصد ارزش قرارداد است که به نفع فروشنده از خریدار کسر می‌شود.
فروشندگان باید نقره را با مشخصات استاندارد به بانک‌های مورد تأیید بورس تحویل دهند. نقره تحویلی باید به شکل ساچمه و با درجه خلوص حداقل 999 باشد. کارشناسان بانک استانداردهای نقره تحویلی را بررسی می‌کنند و در صورت تأیید، آن را تا زمان تحویل به خریدار نگهداری می‌کنند.
مالیات و هزینه‌های مربوطه
در فرآیند تحویل فیزیکی پس از خرید نقره در بورس، هزینه‌های متعددی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. مهم‌ترین هزینه، مالیات بر ارزش افزوده است که معادل 9 درصد ارزش قرارداد است و خریدار موظف به پرداخت آن است. این مالیات در زمان تحویل فیزیکی اخذ می‌شود و شامل معاملات آتی که پیش از سررسید بسته می‌شوند، نخواهد بود.
هزینه‌های انبارداری تا زمان تحویل بر عهده فروشنده و پس از آن بر عهده خریدار است. همچنین کارمزدهای تسویه و تحویل نیز باید پرداخت شود. در صورت نکول هر یک از طرفین، علاوه بر جریمه نکول، کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از طرف نکول‌کننده دریافت خواهد شد.
نکات مهم در فرآیند تحویل
در صورتی که نقره تحویلی استانداردهای لازم را نداشته باشد، فروشنده موظف است آن را پس بگیرد. عدم دریافت نقره غیراستاندارد توسط فروشنده مشمول پرداخت هزینه‌های انبارداری خواهد بود.
خریدار پس از واریز وجه کامل قرارداد و مالیات، باید در روز تعیین شده به بانک مراجعه کرده و نقره را تحویل بگیرد. بورس کالا پس از تأیید تحویل، مبلغ قرارداد را از حساب عملیاتی خریدار به حساب عملیاتی فروشنده واریز می‌کند.
زمان‌بندی دقیق تمام مراحل تحویل در اطلاعیه تحویل اعلام می‌شود و طرفین معامله موظف به رعایت این زمان‌بندی هستند. عدم رعایت هر یک از مراحل می‌تواند منجر به نکول و جریمه شود.
کلام پایانی: آیا خرید نقره در بورس منطقی است؟
خرید نقره در بورس از طریق قراردادهای آتی، روش جدید و کارآمدی برای سرمایه‌گذاری در این فلز گرانبهاست. با خرید نقره در بورس بوسیله استفاده از اهرم مالی و امکان معاملات دوطرفه، فرصت‌های زیادی برای کسب سود فراهم می‌شود. همچنین تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای بورس و شفافیت قیمت‌گذاری، امنیت خرید نقره در بورس را افزایش می‌دهد.
با این حال، پیش از خرید نقره در بورس باید دانش کافی، مدیریت ریسک مناسب و سرمایه مورد نیاز برای تأمین وجه تضمین را داشته باشید. در ضمن باید هزینه‌های معاملاتی، مالیات و محدودیت‌های بازار را نیز پیش از خرید نقره در بورس در تصمیم‌گیری‌های خود لحاظ کنید.
با توجه به نقدشوندگی نسبتاً پایین این بازار و وجود مالیات 9 درصدی در زمان تحویل فیزیکی، توصیه می‌شود قبل از خرید نقره در بورس، آموزش‌های لازم را دیده و با استراتژی مشخص و مدیریت سرمایه مناسب اقدام به معامله کنید.
آیا برای خرید نقره در بورس حتماً باید مبلغ کل قرارداد را پرداخت کنیم؟
خیر، یکی از مزایای خرید نقره در بورس این است که نیازی به پرداخت کل مبلغ قرارداد نیست. شما تنها باید وجه تضمین اولیه را که معمولاً بین 10 تا 15 درصد ارزش کل قرارداد است پرداخت کنید.
آیا می‌توان قبل از سررسید قرارداد آتی نقره، معامله را بست؟
بله، شما می‌توانید در هر زمان قبل از سررسید، با گرفتن موقعیت معکوس (اگر خرید داشته‌اید با فروش و اگر فروش داشته‌اید با خرید) قرارداد خود را ببندید. در این حالت نیازی به تحویل فیزیکی نقره نیست و سود یا زیان شما بر اساس تفاوت قیمت خرید و فروش محاسبه می‌شود.
چه کسانی می‌توانند در بازار آتی نقره فعالیت کنند؟
تمام افراد بالای 18 سال که دارای کد بورسی و کد معاملاتی بازار مشتقه هستند می‌توانند در این بازار فعالیت کنند. البته فروشندگانی که قصد تحویل فیزیکی نقره را دارند باید در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت‌نام کرده باشند. همچنین توصیه می‌شود پیش از ورود به این بازار، آموزش‌های لازم را دیده و با مکانیزم معاملات آتی آشنا شوید.
تیم تحریریه ارز دیجیتال کدام بروکر، متشکل از گروهی از متخصصان، تحلیلگران و نویسندگان حرفه‌ای بازار کریپتو است. تیم ما در زمینه بلاکچین، رمزارزها و دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi) فعالیت دارند و اینجا هستیم تا پیچیدگی‌های دنیای ارز دیجیتال را برای شما ساده و قابل‌فهم کنیم و برای شما محتوایی تولید کنیم که علاوه بر کاربردی بودن، به رشد اطلاعات شما هم کمک کند.
