انواع صرافی های ارز دیجیتال

صرافی ارز دیجیتال چیست؟

برای شروع خرید و فروش ارزهای دیجیتال و سایر دارایی‌های دیجیتال، رایج‌ترین راه، اجرای تراکنش ازطریق صرافی‌های ارز دیجیتال است. صرافی‌های کریپتوکارنسی بسترهایی هستند که به‌عنوان واسطه یا با از بین بردن واسطه‌ها، معامله دارایی‌های دیجیتال، از جمله ارزهای دیجیتال، ارز فیات و NFT‌ها را آسان می‌کنند.

صرافی‌های ارزهای دیجیتال مانند بازارهای سنتی بورس‌ عمل می‌کنند با این تفاوت که برخلاف آنها فضای فیزیکی ندارند، توسط هیچ دولت یا سازمانی نظارت نمی‌شوند و سپرده‌های آنها توسط هیچ بیمه‌ای پوشش داده نمی‌شوند.

انواع صرافی ارز دیجیتال

صرافی‌های ارز دیجیتال از لحاظ مکانیزم و عملکردی که دارند به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند. به‌طور کلی، انواع صرافی ارز دیجیتال شامل موارد زیر هستند:

• صرافی های متمرکز ارز دیجیتال (CEX): بسترهایی هستند که یک نهاد یا شرکت آنها را مدیریت می‌کند. این صرافی‌ها نقش واسطه را در بین خریداران و فروشندگان ایفا می‌کنند.
• صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال (DEX): در صرافی‌های غیرمتمرکز، بدون نظارت هیچگونه نهاد مرکزی، خدمات مربوط به تراکنش‌های ارزهای دیجیتال ارائه می‌شود. در این صرافی‌ها کاربران کلیدهای خصوصی و دارایی‌های خود را در اختیار دارند.
• صرافی های ترکیبی یا هیبریدی ارز دیجیتال (HEX): صرافی هیبریدی ترکیبی از صرافی غیرمتمرکز و متمرکز است. به این صورت که علاوه‌بر تامین امنیت و حریم خصوصی کاربران، نقدینگی و تجربه کاربری مناسبی ارائه می‌دهند.

با این اوصاف می‌توان گفت که صرافی‌های هیبریدی، مجموعه‌ای از مزایای صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز را ارائه می‌دهند. از مهم‌ترین صرافی‌های هیبریدی در جهان می‌توان به نش صرافی (Nash Exchange)، کورکس (Qurrex) و زنگو (Zengo) اشاره کرد.

صرافی های متمرکز

یکی نوع صرافی متمرکز، یک واسطه بین خریدار و فروشنده است که از طریق کمیسیون و کارمزد تراکنش‌ها، درآمد کسب می‌کند. یک CEX را می‌توان به صرافی بورس تشبیه کرد، با این تفاوت که خصوصا برای دارایی‌های دیجیتالی کاربرد دارد.

این بسترها، مانند وب‌سایت‌ها یا اپلیکیشن‌های معاملات سهام، به سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال اجازه می‌دهند تا دارایی‌های دیجیتال خود را با قیمت رایج، خرید و فروش کرده، یا سفارشات خود را ثبت کنند تا زمانی که ارزش دارایی به هدف قیمتی مورد نظر سرمایه‌گذار می‌رسد، خرید یا ‌فروش انجام ‌شود.

CEXها با استفاده از یک سیستم دفتر ثبت سفارش کار می‌کنند، به این صورت که سفارش‌های خرید و فروش در این دفتر فهرست شده و بر اساس قیمت مورد نظر مرتب می‌شوند. سپس مکانیزم تطبیق در صرافی، خریداران و فروشندگان را براساس بهترین قیمت به نمایش می‌گذارد. از این رو، قیمت یک دارایی دیجیتال به عرضه و تقاضای آن دارایی نسبت به دارایی‌های دیگر بستگی دارد.

البته، CEXها، به‌دلیل عدم شفافیت با واکنش‌هایی مواجه شده‌اند، چراکه کاربران در آنها امکان دسترسی به نحوه عملکرد داخلی آنها را ندارند. این موضوع احتمال بروز دستکاری در قیمت و در برخی موارد، پولشویی را افزایش می‌دهد. صرافی‌های متمرکز به‌دلیل حجم دارایی بالایی که دارند، به‌صورت مکرر تحت هدف حملات سایبری قرار می‌گیرند. همچنین، این صرافی‌ها بیشتر در معرض مقررات دولتی و سانسور قرار دارند.

به‌طور کلی، از مزایای صرافی متمرکز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاربردپسند هستند.
• قابل اعتماد هستند.
• حجم بالایی دارند، درنتیجه خریدار و فروشنده در آنها زیاد است.

با وجود این مزایا، صرافی‌های متمرکز دارایی‌های کاربران را در خود نگهداری می‌کنند، درنتیجه به یک هدف عالی برای هکرها تبدیل می‌شوند. همچنین، صرافی‌های متمرکز اغلب برای خدمات خود، کارمزد بالایی دریافت می‌کنند. در آخر باید به این نکته اشاره کنیم که این صرافی‌ها، کلیدهای خصوصی کاربران را در کیف پول ارز دیجیتال خود ذخیره می‌کنند.

صرافی های غیرمتمرکز

یکی دیگر از انواع صرافی صرافی غیرمتمرکز است که امکان انجام تراکنش‌های همتا به همتا را به‌طور مستقیم از کیف پول دیجیتالی شما، بدون نیاز به یک واسطه فراهم می‌کند. این صرافی‌ها برای انجام تراکنش‌ها بر قراردادهای هوشمند تکیه می‌کنند. این قراردادها حریم خصوصی کاربران را حفظ کرده و  میزان هزینه‌های تراکنش را نسبت به صرافی متمرکز ارز دیجیتال، کاهش می‌دهد.

از طرف دیگر، حتی اگر قراردادهای هوشمند مبتنی بر قوانین باشند، عدم وجود شخص ثالث به این معنی است که کاربر به حال خود رها شده است، بنابراین، DEXها برای کاربران حرفه‌ای گزینه مناسب‌تری هستند. کاربران صرافی‌های غیرمتمرکز باید کلیدهای خصوصی خود را به‌خاطر بسپارند، در غیر این صورت دارایی‌های آنها برای همیشه از دست خواهد رفت. آنها برخلاف صرافی‌های متمرکز که فرآیند راحت‌تر و کاربرپسندتری ارائه می‌دهند، از کاربران می‌خواهند تا فرآیند را یاد بگیرند و به‌تنهایی اجرا کنند.

مزایای صرافی غیرمتمرکز شامل موارد زیر هستند:

• نیازی به انتقال دارایی‌ها به شخص ثالث نیست.
• از دستکاری بازار جلوگیری می‌کنند.
• نیازی به پر کردن فرم‌های شناخت مشتری (KYC) نیست، درنتیجه حریم خصوصی و ناشناس بودن کاربران حفظ می‌‌شود.

درازای این مزایا، این صرافی‌ها پیچیدگی زیادی دارند، امکان خرید و فروش با ارز فیات را ارائه نمی‌دهند و به‌دلیل کمبود حجم معاملات، اغلب فاقد نقدینگی هستند. زمانی که حجم معاملات کم باشد، یافتن خریدار و فروشنده دشوار خواهد بود.